Lista wydań

Dzwony kościelne jako źródło hałasu

Niestety dzwony kościelne coraz częściej postrzegane są jako uciążliwe źródło hałasu. Za przyczynę tego zjawiska uznaje się zmiany, jakie zachodzą w kulturze, przede wszystkim laicyzację społeczeństwa, dla którego dzwony nie mają już sakralnego znaczenia a stają się jedynie uciążliwymi emitorami dźwięku zakłócającymi osobisty komfort. Dlatego skargi na bicie dzwonów są coraz częstsze. Czy emisja hałasu przez dzwony może być niezgodna z prawem? Jakich decyzji administracyjnych można się spodziewać?

Karnoprawna ochrona wolności sumienia i wyznania

Ochrona wolności religijnej i wynikających z tego prawa możliwości uzewnętrzniania swoich przekonań została wprowadzona do różnych gałęzi prawa polskiego. Oprócz uznania katalogu praw człowieka, a tym samym również prawa do wolności sumienia i religii, na państwie ciąży obowiązek rzeczywistej gwarancji, czyli możliwości swobodnego korzystania z tego, co zostało w sposób materialny opisane w aktach prawa międzynarodowego i krajowego. Prawo nie jest bowiem tylko zbiorem teoretycznych norm, ale służy regulacji życia społecznego i relacji pomiędzy poszczególnymi jednostkami. Każda z gałęzi prawa ma inne cele i posługuje się innymi definicjami oraz pojęciami, tworząc nowe swoiste instytucje. Nie inaczej jest w wypadku prawa karnego, którego głównym zadaniem jest nie tyle samo ukaranie sprawcy, ile zapobieganie ponownym naruszeniom przepisów przez tę samą lub inną osobę (prewencja).

Kontrola przetwarzania danych w parafiach: przedstawienie praktyki KIOD dla proboszczów

Kontrola przetwarzania danych osobowych jest jednym z instrumentów, które mają na celu sprawdzenie przestrzegania przez podmioty kościelne prawa kanonicznego regulującego ochronę danych osobowych w Kościele. Wyniki takiej kontroli są, gdy zachodzi taka konieczność, impulsem do przynaglenia do przestrzegania prawa w tym i w innych obszarach działania danego podmiotu. Niniejszy artykuł ma na celu przybliżenie osobom stojącym na czele różnych kościelnych podmiotów, głównie proboszczom, praktycznej strony takiej kontroli dokonanej przez Kościelnego Inspektora Ochrony Danych. Zaznajomienie się przez ten tekst z tą tematyką jest ważne, albowiem nie ma szczegółowych kościelnych przepisów bezpośrednio regulujących przedmiotowe kontrole.

Czy religia w szkole ma przyszłość – rozważania

Nie brakuje w ostatnim czasie przekazów medialnych, z których wynika, że lekcje religii w Polskiej szkole należy odłożyć do lamusa. Takie zapewnienia padają z ust przede wszystkim polityków, dlatego mogą wzbudzać niepokoje. Czy jednak takie oczekiwania są właściwe? Czy można obecnie zgodzić się na szkołę, w której nie będzie się uczyło religii? Bez względu na argumenty przeciwników lekcji religii w szkole, należy pamiętać, że ona jako taka stanowi ważną cząstkę życia społecznego i posiada dosyć solidne umocowanie prawne.

Nie wolno chrzcić „w imię Stwórcy”. Ważna nota o „kreatywnych” sakramentach

Dykasteria Nauki Wiary w nocie „Gestis verbisque” potwierdza, że słowa i elementy ustanowione w zasadniczym obrzędzie każdego sakramentu nie mogą być zmieniane, ponieważ wtedy sakrament nie zaistnieje.

Spis inwentarza parafii i nie tylko – praktyczne uwagi dla Księży Proboszczów

Sytuacją, w której dokonywany jest spis inwentarza, czyli spis – ogólnie mówiąc – mienia lub majątku parafii może być nie tylko przejmowanie parafii przez nowego proboszcza. Inne możliwe sytuacje to przykładowo, przeprowadzka na nową plebanię, włamanie i kradzież mienia, czy też zdarzenia losowe, które dotknęły plebanię lub kościół takie jak powódź czy pożar. W założeniu każda diecezja ma wypracowane i wdrożone swoje procedury dokonywania spisu inwentarza parafialnego. W artykule przedstawiona zostanie uproszczona i dostosowana do potrzeb parafii aplikacją pewnych powszechnie obowiązujących zasad i metod dokonywania inwentaryzacji mienia w drodze spisu.

Komunikat Dykasterii Nauki Wiary: reakcje na „Fiducia supplicans”

Publikujemy polskie tłumaczenie komunikatu prasowego podpisanego przez kard. Victora Manuela Fernándeza, prefekta Dykasterii Nauki Wiary, oraz ks. prałata Armando Matteo, sekretarza sekcji doktrynalnej. Dokument wyjaśnia, że doktryna o małżeństwie nie zmienia się, w gestii biskupów leży rozeznanie zastosowania tego, co zawarte w deklaracji, w zależności od kontekstu, a błogosławieństwa duszpasterskie nie są porównywalne z błogosławieństwami liturgicznymi i rytualnymi.

Prochy zmarłego jako pamiątka trzymana w domu?

Zmiany, które obecnie następują w społeczności wiernych obejmują także sferę kultury i religii. Uwidacznia się to w obrzędach pogrzebowych. Wzrasta liczba osób pragnących rozsypywać prochy swoich bliskich. Kościół jako przewodnik pragnie dać odpowiedź na różne dylematy, które się wiążą z taką zmianą zwyczajów funeralnych. W artykule poruszono kwestie rozsypywania prochów ludzkich z punktu widzenia nauczania Kościoła i prawa polskiego.

Czy niechęć do posiada potomstwa to wystraczający powód do stwierdzenie nieważności małżeństwa? – problematyka w świetle orzecznictwa Roty Rzymskiej

Małżeństwo jest skierowane ku zrodzeniu i wychowaniu potomstwa jedynie wówczas, gdy nupturienci – w momencie zawierania go – zamierzają przekazać prawo do aktów zdolnych z siebie do zrodzenia potomstwa. Gdyby jednak w momencie wyrażania zgody małżeńskiej któraś ze stron wykluczyła bonum prolis wówczas, w myśl kan. 1101 § 2 skutkuje to nieważnością tego związku. Wykluczenie to obejmuje określone działania – podejmowane w momencie zawierania małżeństwa – godzące w ów porządek naturalny. Niniejszy artykuł stanowi analizę orzecznictwa Roty Rzymskiej dotyczącą tego kluczowego elementu małżeństwa z uwzględnieniem waloru prokreacyjnego i skuteczności unieważniającej intencji przeciwnej bonum prolis.

W szkole mamy lekcję religii, nie katechezę!

„W szkole mamy lekcje religii, nie katechezę. Wiele osób o różnym statusie, czasem myli tę rzeczywistości. Media zwłaszcza nieprzychylne religii w szkole, również mieszają pojęcia” – zauważa Konsultor Komisji Wychowania Katolickiego KEP.

Anonimizacja dokumentów zawierających dane osobowe: zakres i technika

Co to jest anonimizacja dokumentów? Czy w parafii proboszcz może spotkać się z takim potrzebą? Problematyczna sytuacja, z którą mogą zetknąć się proboszczowie, to przypadek, kiedy parafia będzie musiała udostępnić pewne dokumenty zawierające dane osobowe lub inne informacje, których ujawnienie może być zakazane przez prawo lub niewłaściwe z punktu widzenia moralnego. W artykule przedstawiony zostanie zakres czynności związanych z anonimizacją i pewne techniki jej wykonania.

Co i jak trzeba powiedzieć, a o czym można lub trzeba milczeć? Duchowny jako świadek w sądzie i przed organem władzy publicznej

Sytuacje, w których duchowny, np. proboszcz, uczestniczy jako świadek w procesie karnym, cywilnym czy w postępowaniu administracyjnym, wcale nie należą obecnie do rzadkości. Występowanie w roli świadka z pewnością łączy się z wielkim stresem. Można jednak, a nawet trzeba do tej roli i sytuacji się przygotować. Elementem przygotowania jest poznanie swoich uprawnień w zakresie możliwości zachowania w tajemnicy pewnych informacji posiadanych przez księdza.

Dopuszczalność dofinansowania z budżetu gminy imprezy parafii

Gmina może wydatkować środki na finansowanie imprezy parafii, jeśli są zgodne z zadaniami kulturalnymi gminy. W przypadku zgodności parafia może uzyskać dotację celową lub gmina może być współorganizatorem imprezy.

Nowe Dyrektorium o katechizacji

Papieska Rada ds. Ewangelizacji ogłosiła w czerwcu 2020  r. Nowe Dyrektorium Ogólne o katechizacji. W wielu aspektach ma ono przełomowe znaczenie, chociaż stanowi uaktualnienie Dyrektorium wydanego w 1997 r. Dyrektorium z jeszcze większą mocą wskazuje, że każdy chrześcijanin jest misjonarzem, a Kościół powinien szukać nowych sposobów przekazu wiary w obliczu wyzwań, które stawia świat cyfrowy i globalizacja kultury. Katecheta ma być świadkiem wiary, a katecheza istotnym elementem ewangelizacji. Na jednoznacznie misyjny charakter dokumentu wskazuje fakt, że za przygotowanie Dyrektorium odpowiadała Papieska Rada ds. Ewangelizacji a nie Kongregacja ds. Duchowieństwa.

„Z radością powróćmy do Eucharystii”

Kongregacja ds. Kultu Bożego przypomina o potrzebie powrotu do normalnego sprawowania Eucharystii w kościołach, jak tylko na to pozwalają warunki sanitarne. Zaznacza się, że państwo nie może ingerować w normy liturgiczne, a pandemia nie może być okazją do eksperymentów i improwizacji w liturgii. Kard. Robert Sarah napisał w tej sprawie obszerny list do przewodniczących episkopatów. Jego treść została zatwierdzona przez Papieża, który zlecił też jego publikację. Nosi on tytuł: „Z radością powróćmy do Eucharystii”.

„Z życia cmentarza”. Część 2 – kazus dotyczący formy nagrobka

W kolejnym artykule z serii „Z życia cmentarza” zaprezentowana zostanie tematyka formy nagrobka, czyli jego kształt i rzeźba będąca przedstawieniem artystycznym, posadowiona na katolickim cmentarzu.

Czy Normy Kodeksu Prawa Kanonicznego mogą stanowić źródło prawa powszechnego?

W jakim zakresie normy prawa kanonicznego są ważne i konieczne nie tylko dla funkcjonowania w Kościele, ale również dla korzystania z przestrzeni wiary w porządku społecznym? Jakie postawy wiernych stanowią właściwą formę kształtowania kościelnej przestrzeni wiary, w której każdy może znaleźć miejsce dla siebie i postrzegać je jako sobie najwłaściwsze, a jakie zachowania prowadzą do zerwania jedności i naruszają zbawczy wymiar porządku prawnego? Czy osoby w przestrzeni publicznej winni szanować prawa i oczekiwania ludzi wierzących, którzy kierują się istotnymi dla siebie prawami? Trzeba przyjąć, że właściwą pomocą, ukazującą sens tych problemów i służebną rolę norm prawa kanonicznego dla podjęcia budowania jedności w wierze i zachowania tożsamości eklezjalnej, znajdziemy w normach źródłowych kościelnego prawa powszechnego, a więc w promulgowanych normach: w Kodeksie Prawa Kanonicznego i w Kodeksie Kanonów Kościołów Wschodnich.

Jak motywować do uczestnictwa we Mszy świętej? Refleksje psychologiczno-pastoralne

Pytanie postawione w tytule ukierunkowuje myślenie na ocenę frekwencji, na zbadanie czynników warunkujących liczbę uczestników zgromadzenia Eucharystycznego oraz na poziom ich zaangażowania w sprawowaną liturgię. Bardzo często duchowni i świeccy, oceniając określoną celebrę Mszy świętej, stawiają pytania: „Ile osób brało udział w spotkaniu, jaka była frekwencja?” oraz „W jakim stopniu celebracja odpowiadała potrzebom czy oczekiwaniom uczestników?”, „Czy było ciekawie, czy pobożnie, interesująco czy nudno?”.

Jak przygotować się do kontroli ochrony danych osobowych przeprowadzanej przez świecki organ nadzoru?

Ochrona danych nie jest obowiązkiem tylko podmiotów świeckich. Także parafie i inne podmioty kościelne (np. stowarzyszenia, fundacje) jako administratorzy danych osobowych są zobowiązane do przestrzegania przepisów o ochronie danych osobowych i to zarówno tych zawartych w: 1) prawie kościelnym, jak i 2) prawie powszechnie obowiązującym, czyli polskim i unijnym. Przestrzeganie zasad wynikających z tych przepisów może też być w każdej chwili poddane kontroli przez odpowiednie organy. Dlatego należy wiedzieć, jak do takiej kontroli być przygotowanym.

Nowe, ujednolicone teksty modlitw zatwierdzone przez Episkopat Polski

Biskupi podczas Zebrania Plenarnego zatwierdzili 28 sierpnia br. normy dotyczące ujednolicenia różnych wariantów modlitw. Przygotowany przez Komisję ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów wykaz ma pomóc usunąć rozbieżności w publikowanych w różnych źródłach tekstach modlitw.

„Z życia cmentarza”. Część 1 – kazus dotyczący tablic nagrobnych

Z danych Najwyższej Izby Kontroli wynika, że w Polsce funkcjonuje 15,5 tys. cmentarzy, z tego tylko ok. 1880 to cmentarze komunalne, a największą część stanowią cmentarze wyznaniowe, tzw. parafialne. W skali całego kraju, jak widać, wiele parafii ma w swoim zarządzie cmentarz. Problemy pojawiające się przy zarządzie cmentarzem stanowią więc dość istotną część problemów do rozwiązania, przed jakimi staje Proboszcz. Niniejszy artykuł to pierwszy z serii tekstów nieco przewrotnie zatytułowanej „Z życia cmentarza”, w których przedstawione będą interesujące kazusy dotyczące cmentarza i zarządzania nim.

Alkoholizm a stwierdzenie nieważności małżeństwa – studium przypadku

Z praktyki sądowej wynika, że niezdolność do stworzenia wspólnoty małżeńskiej może być spowodowana zaawansowaną i chroniczną chorobą alkoholową. Ponieważ alkoholizm jest nałogiem pozbawiającym człowieka wolności działania i decydowania, czyni on również osobę niezdolną do podjęcia istotnych obowiązków małżeńskich. Niezdolność ta jednak musi istnieć obiektywnie już w chwili zawierania małżeństwa i musi być rzeczywistą przyczyną rozpadu związku. Dowodzenie alkoholizmu w procesie wymaga przesłuchania stron, świadków, zebrania dostępnych dokumentów i zaświadczeń lekarskich oraz opinii biegłego psychiatry bądź psychologa.

Darowizny na rzecz parafii

Obok najpopularniejszej formy wsparcia Kościoła, którą jest tzw. taca i ofiary iura stolae, do finansowania działalności podmiotów wyznaniowych zaliczamy także darowizny. Co ważne, pod tym pojęciem nie należy łączyć wszystkich przekazywanych Kościołowi aktywów. Darowizna jest rozumiana jako czynność prawna zgodnie z przepisami prawa krajowego i wymaga spełnienia określonych warunków. Dlaczego warto bliżej przyjrzeć się akurat temu rodzajowi wsparcia Kościoła? W przeciwieństwie do wspomnianych wcześniej rodzajów finansowania ze strony wiernych, które pozostają wyłącznie w gestii samego podmiotu wyznaniowego, darowizna przynosi wymierne korzyści także darczyńcy. Może on z tytułu dokonania darowizny skorzystać z ulgi podatkowej.

Czy osoba dotknięta zaburzeniami psychicznymi może zawrzeć małżeństwo kanoniczne? Przepisy nowego Dekretu ogólnego Konferencji Episkopatu Polski

Niniejszym artykułem kontynuujemy cykl omawiający uregulowania zawarte w Dekrecie ogólnym o przeprowadzaniu rozmów kanoniczno-duszpasterskich z narzeczonymi przed zawarciem małżeństwa kanonicznego uchwalony przez Konferencję Episkopatu Polski 26 listopada 2019 r. (wszedł w życie 1 czerwca 2020 r.). Artykuł zawiera rozważania na temat szczególnie istotnej i jednocześnie delikatnej kwestii zdolności psychicznej do podjęcia obowiązków małżeńskich.

Czy przynależność wiernych do parafii ma znaczenie przy chrzcie i bierzmowaniu?

W dzisiejszych czasach ciągłej zmiany miejsca zamieszkania i pobytu, związanych czy to ze zmianą pracy, czy wynajmowania mieszkania w odległych od siebie miejscach pojawiają się pytania, jaki wpływ takie zmiany mają na przystępowanie do sakramentów, szczególnie chrztu i bierzmowania. Czy w dowolnie wybranej parafii wierny może prosić o taki sakrament, czy też są obostrzenia, o których należy pamiętać?

Kanoniczny obowiązek prowadzenia ksiąg metrykalnych

Jednym z obowiązków proboszcza, wynikających z Kodeksu Prawa Kanonicznego z 1983 r., jest prowadzenie metrykalnych ksiąg parafialnych, wystawianie określonych prawem dokumentów, zawsze opatrzonych jego podpisem i pieczęcią parafialną, a także prowadzenie i ochrona archiwum parafialnego zgodnie z przepisami prawa partykularnego. Obowiązki te mają charakter uzupełniający i pomocniczy w stosunku do kanonicznych obowiązków, które zostały kodeksowo sklasyfikowane w zakresie potrójnej posługi proboszcza, a mianowicie uświęcania, nauczania i pasterskiego kierowania.

Małżeństwo kanoniczne osób po rozwodzie cywilnym – nowe przepisy Konferencji Episkopatu Polski

Coraz częściej w kancelariach parafialnych podczas przygotowania do zawarcia małżeństwa duszpasterze stają przed problemem małżeństw zawieranych przez osoby, które już były związane cywilnie z kimś innym, rozwiodły się, a teraz chcą zawrzeć nowe małżeństwo – tym razem kanoniczne – z kolejną osobą. Takie sytuacje nie są wolne od problemów moralnych i prawnych. Nowy Dekret ogólny o przeprowadzaniu rozmów kanoniczno-duszpasterskich z narzeczonymi przed zawarciem małżeństwa kanonicznego uchwalony przez Konferencję Episkopatu Polski 26 listopada 2019 r. (wszedł w życie dnia 1 czerwca 2020 r.) poświęca tym sytuacjom więcej miejsca aniżeli Instrukcja z 1986 r.

Czy zarządcę cmentarza obowiązuje zakaz konkurencji?

Prawo antymonopolowe (ustawa z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów, Dz. U. z 2019 r. poz. 369 z późn. Zm.) określa fundamentalne zasady konkurencji. W myśl tych zasad podmiot będący zarządcą cmentarza − jako dostawca  usług − jest traktowany jako przedsiębiorca, a tym samym jest zobowiązany unikać  podejmowania praktyk podważających zasady konkurencji, czyli szkodzących interesom innych przedsiębiorców, a także konsumentów.

Duszpasterskie postawy i działania istotne dla wspólnotowego wychodzenia z sytuacji kryzysu

Wspólnota parafialna stanowi wyjątkową, bo najmniejszą zorganizowaną duszpastersko cząstkę Ludu Bożego, mającą własnego pasterza. W okresach kryzysowych następuje zazwyczaj spowolnienie lub nawet zanikanie praktyk religijnych, które zazwyczaj stanowią jądro wspólnotowości życia. Trzeba wtedy zapytać o przyczynę takiego stanu rzeczy. Jej źródłem może być zwykły strach i lęk przed np. zarażeniem koronawirusem, jak tego doświadczamy w ostatnich miesiącach albo potęgujące się przekonanie, że spotkanie z drugim człowiekiem może stanowić zagrożenie dla zdrowia mojej osoby. W takich sytuacjach lęk osobisty jeszcze bardziej inspiruje do zastosowania izolacji fizyczno-duchowej, co nie wpływa dobrze na umocnienie w postawie zawierzenia nawet Bogu samemu.

Czy prawo kanoniczne jest autonomiczne wobec prawa polskiego? Rozważania teoretyczne i praktyczne przykłady

W jakich sytuacjach duchowny może kierować się wyłącznie prawem kanonicznym, a kiedy musi zastosować się do prawa państwowego? Podstawową zasadę dotyczącą autonomii porządków prawnych państwa i Kościoła katolickiego zawierają konstytucyjne zasady dotyczące relacji pomiędzy państwem polskim a związkami wyznaniowymi, w tym także z Kościołem katolickim. Te zasady zawarte są w art. 25 ust. 3 Konstytucji RP, który stanowi, że „Stosunki między państwem a kościołami i innymi związkami wyznaniowymi są kształtowane na zasadach poszanowania ich autonomii oraz wzajemnej niezależności każdego w swoim zakresie, jak również współdziałania dla dobra człowieka i dobra wspólnego”.

Duszpasterskie posługiwanie w dobie pandemii

Lęk przed skutkami doświadczenia pandemią prowadzi do wewnętrznej izolacji, trwogi, powoduje stopniowy zanik zaufania i osłabia wiarę. Papież Franciszek przywołał prawdę, iż członkowie Kościoła Bożego potrzebują wspólnoty wiary i modlitwy, realnej obecności człowieka i sprawowania kultu Bożego w bliskości fizycznej wspólnoty, której Głową jest Chrystus, który wypełnia mocą Ducha wszystkich wiernych zgodnie z przekonaniem wewnętrznym, co trafnie oddał Marek Dutkiewicz w słowach o św. Janie Pawle II: trafił Duch do naszych serc, stał się cud, zniknął lęk . W ostatnich tygodniach możemy się przekonać, jak bardzo lęk o własne życie i zdrowie z przerysowaniem paraliżuje normalność w relacjach ludzkich. Tym bardziej potrzeba stałego i twórczego posługiwania duszpasterskiego, aby wierni mogli przyjąć orędzie Zmartwychwstałego Pana i Jego: Nie lękajcie się… Weźmijcie Ducha Świętego… Ja jestem z wami przez wszystkie dni aż do skończenia świata.

Fundusz Kościelny (remont zabytkowych obiektów sakralnych)

W poprzednich numerach „Zarządzania parafią” omawialiśmy różne możliwości finansowego wsparcia remontów budynków kościelnych. Prezentowany artykuł wskazuje inne jeszcze możliwości uzyskania środków finansowych. Dotacje przyznawane z Funduszu Kościelnego są udzielane wyłącznie na remonty i konserwację zabytkowych obiektów o charakterze sakralnym i tylko na wykonywanie podstawowych prac zabezpieczających sam obiekt. Konserwację i remonty obiektów sakralnych oraz kościelnych o wartości zabytkowej należy interpretować w znaczeniu nadanym im przez ustawodawstwo i orzecznictwo, w tym ustawę Prawo budowlane, ustawę o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami.

Ewidencja gruntów i budynków oraz znaczenie zawartych w niej danych

Jednym ze źródeł informacji o nieruchomościach jest ewidencja gruntów i budynków dostępna w starostwach powiatowych i miastach na prawach powiatu. Ewidencja gruntów i budynków obejmuje teren całego kraju i jest uporządkowanym oraz zintegrowanym zbiorem danych przestrzennych i opisowych dotyczących gruntów, budynków i lokali. Jest to urzędowe źródło informacji wykorzystywanych w postępowaniach administracyjnych i cywilnoprawnych. Jakie znaczenie mają dla parafii informacje tam zawarte? Do czego mogą być niezbędne?

Kiedy i na jakich zasadach należy uzyskać pozwolenie konserwatorskie?

Wpis nieruchomości do rejestru zabytków decyduje o tym, jak ta nieruchomość dalej jest traktowa, co jej zarządca może zrobić bądź czego nie może. Wiedza na ten temat jest niezbędna, choćby dlatego że wiele kościołów w Polsce to zabytki, czasem jedyne w okolicy, a tym samym ich ochroną powinni być zainteresowani wszyscy. Przedmiot wpisu do rejestru determinuje zakres ochrony zabytku sakralnego.

Zarządzanie parafią w czasie pandemii koronawirusa - Wielki Tydzień

  Pragnąc wyjść naprzeciw potrzebom sytuacji przesyłamy e-booka, w którym staraliśmy się zamieścić zalecenia, wskazania, komunikaty, dekrety ukazujące się w ostatnim czasie panującej w naszym kraju i na świecie pandemii. W związku z brakiem możliwości uczestniczenia przez wiernych w mszach świętych, nabożeństwach a przede wszystkim zbliżających się szybko najważniejszych świąt roku liturgicznego, w czasie których wspominamy śmierć i zmartwychwstanie Pana Jezusa, rodzi się wiele pytań, wątpliwości i dylematów, na które księża muszą odpowiadać swoim parafianom. Wyrażamy nadzieję, że zebranie tych dokumentów ułatwi pracę, oszczędzając czas potrzebny na ich wyszukiwanie. Życzymy wiele zdrowia, sił i wytrwałości. E-book do pobrania w zakładce E-BOOKI  

O czym należy szczególnie pamiętać wynajmując lokal/pomieszczenie należące do parafii?

Umowa najmu jest jedną z najczęściej zawieranych umów w obrocie prawnym. Parafie niejednokrotnie dysponują różnymi lokalami nadającymi się do wynajmu. Zawarcie takiej umowy przez parafię może zasilić jej budżet, a tym samym przynieść wymierne korzyści. Warto pamiętać o podstawowym, ale niezbędnych elementach i zasadach zawierania umowy najmu.

Nowe pytania w protokole przedmałżeńskim. Jak zapobiec nieważności małżeństwa z powodu niezdolności psychicznej?

W dniu 26 listopada 2019 r. Konferencja Episkopatu Polski uchwaliła nowy Dekret ogólny o przeprowadzaniu rozmów kanoniczno-duszpasterskich z narzeczonymi przed zawarciem małżeństwa kanonicznego (dalej: Dekret ). Po wejściu w życie tego dokumentu zastąpi on obowiązującą od 1989 r. Instrukcję o przygotowaniu do zawarcia małżeństwa w Kościele katolickim z 5 września 1986 r. Do Dekretu załączony jest nowy wzór Protokołu z rozmów kanoniczno-duszpasterskich przed zawarciem małżeństwa . Formularz ten ma formę kwestionariusza zawierającego pytania, które duszpasterz zadaje narzeczonym, aby na podstawie uzyskanych odpowiedzi zweryfikować, czy małżeństwo, które mają zawrzeć, może być zawarte ważnie i godziwie, a więc skutecznie, owocnie i zgodnie z przepisami prawa.

Działalność charytatywno-opiekuńcza Kościoła i jego jednostek w systemie pomocy społecznej państwa

Wskazując możliwości współpracy parafii z podmiotami samorządowymi w zakresie działalności charytatywno-opiekuńczej, pod uwagę należy wziąć wszystkie jednostki samorządu terytorialnego, tj. gminy, powiaty i województwa. Należy pamiętać, że główna odpowiedzialność za organizację i finansowanie systemu pomocy społecznej spoczywa na państwie ale bezpośrednia realizacja usług socjalnych może być i jest przekazywana w ręce prywatne lub pozarządowe organizacje, w regionach są to bardzo często wspólnoty parafialne. Jak więc skutecznie współpracować z organami samorządowymi będziemy odpowiadać w poniższym i w kolejnych artykułach publikowanych na naszych łamach.

Jakie zasady obowiązują przy ochronie danych osobowych w Kościele?

Dekretogólny Konferencji Episkopatu w Polsce w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych w Kościele katolickim wprowadził znaczące zmiany w funkcjonowaniu parafii w dziedzinie ochrony danych osobowych. Zakres ich ochrony się zwiększył, a sposób dokonywania zmian stał się bardziej rygorystyczny i mocno sformalizowany. Przepisy te mają ogromne znaczenie dla bieżącego, zgodnego z prawem funkcjonowania każdej parafii.

Nadajniki na wieży kościelnej – czy pozwalać na ich instalację?

Od wielu lat w wyniku ciągłego rozwoju telefonii komórkowej firmy telekomunikacyjne potrzebują miejsc do umieszczania swoich nadajników (stacji bazowych). Bez wątpienia wieża kościoła jest w wielu przypadkach takim miejscem na danym terenie, które interesuje te firmy natomiast dla parafii może być źródłem dodatkowych stałych dochodów, które można wykorzystać na przykład na niezbędne remonty kościoła.

Czy wybór rodzica chrzestnego jest prosty i oczywisty?

Wielu współczesnym rodzicom wydaje się, że nie ma nic prostszego jak wybór rodziców chrzestnym. W zasadzie dla wielu oczywiste jest, kto nim będzie: siostra, brat, kuzyn, kuzynka, ewentualnie najbliższy przyjaciel czy przyjaciółka. A jednak w kancelarii niejednokrotnie dochodzi do zaskoczenia, że jednak z jakiegoś powodu ta czy inna osoba nie powinna lub zwyczajnie nie może zostać rodzicem chrzestnym. Co wtedy?

Jak i gdzie pozyskać fundusze europejskie na remont zabytkowego kościoła?

Tematyka związana z pozyskiwaniem funduszy unijnych na remont zabytkowego kościoła wpisuje się w szeroki obszar zagadnienia możliwości finansowania działalności Kościołów i innych związków wyznaniowych przez Unię Europejską. Z drugiej zaś strony stanowi uzupełnienie informacji dotyczącej potencjalnych źródeł korzystania ze wsparcia materialnego w zakresie zachowania dziedzictwa kulturowego dla zabytków pozostających we władaniu Kościołów. Jak i gdzie szukać unijnych środków finansowych na remont kościoła, czy w ogóle są takie środki? Co zrobić, aby móc z nich skorzystać? Jakie spełnić trzeba warunki? Na te i podobne pytania Czytelnik znajdzie odpowiedź w poniższym artykule.

Dokumentacja pracownicza w parafii

Prowadzenie dokumentacji pracowniczej jest jednym z podstawowych obowiązków pracodawcy powiązanym z zatrudnianiem pracowników. Obejmuje prowadzenie akt osobowych i pozostałej dokumentacji w sprawach związanych ze stosunkiem pracy (zakres wskazany jest przez przepisy), jej odpowiednie zabezpieczenie i przechowywanie przez wynikający z przepisów okres.

Nowy Dekret o Liturgii: Lud Boży bliżej liturgii Kościoła

Kongregacja ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów opublikowała dekret wdrażający motu proprio Papieża Franciszka „Magnum principium” z 2017 r. Dekret „Postquam Summus Pontifex” odnosi się do odpowiednich kompetencji biskupów i konferencji episkopatów w zakresie tłumaczenia tekstów liturgicznych.

Dokumentacja pracownicza w parafii

Prowadzenie dokumentacji pracowniczej jest jednym z podstawowych obowiązków pracodawcy powiązanym z zatrudnianiem pracowników. Obejmuje prowadzenie akt osobowych i pozostałej dokumentacji w sprawach związanych ze stosunkiem pracy (zakres wskazany jest przez przepisy), jej właściwe zabezpieczenie i przechowywanie przez wynikający z przepisów okres.

Droga konieczna – jak ją uzyskać

Odpowiedni dostęp do nieruchomości jest ważny. To sposób konieczny do dysponowania prawem własności – prowadzenia gospodarstwa lub możliwości odpoczynku w swoim domu. Jeżeli nieruchomość nie ma odpowiedniego dostępu do drogi publicznej lub do należących do tej nieruchomości budynków gospodarskich, właściciel może żądać od właścicieli gruntów sąsiednich ustanowienia za wynagrodzeniem potrzebnej służebności drogowej – tzw. drogi koniecznej (art. 145 § 1 Kodeksu cywilnego).

Kazus: katoliczka, muzułmanin i chrzest dziecka (z punktu widzenia prawa polskiego)

Kazus duszpasterski dotyczący chrztu świętego dziecka katoliczki i muzułmanina został przedstawiony i rozwiązany z zastosowaniem prawa kanonicznego w artykule w poprzednim numerze (Nr 21/2021 Zarządzania parafią). Treść tego kazusu była następująca: Julia, matka rocznego Jasia chce ochrzcić dziecko. Ojcem Jasia jest muzułmanin, który sprzeciwia się ochrzczeniu dziecka. Rodzice nie mają ślubu (ani cywilnego, ani religijnego) i żyją w rozłączeniu (matka dziecka w Polsce, a ojciec w Austrii). Rozwiązanie kazusu było następujące: z puntu widzenia prawa kanoniczego Jasia należy jak najszybciej ochrzcić.

Chrzest dziecka – kazus: katoliczka i muzułmanin

Celem artykułu jest przedstawienie i rozwiązanie kazusu duszpasterskiego dotyczącego chrztu  świętego dziecka katoliczki i muzułmanina. Rozwiązanie kazusu będzie dokonane wyłącznie zgodnie z regulacjami prawa kanonicznego, choć można do przedstawionej w kazusie sytuacji zastosować także regulacje prawa polskiego.

Dobre praktyki kancelaryjne w kancelarii parafialnej

W artykule zostaną podane propozycje dobrych praktyk dotyczących tego, jak prowadzić kancelarię. Porady te wypływają z doświadczenia zawodowego i regulacji prawa polskiego. Wydaje się, że mogą być one zastosowane (choć zapewne po pewnych modyfikacjach) do prowadzenia kancelarii parafialnej, która jest nieodłącznym elementem działania parafii, jako jednostki administracyjnej Kościoła.

Dokumentacyjne czynności parafii na potrzeby podatku od spadków i darowizn

Podatnicy podatku od spadków i darowizn powinni udokumentować wydatki, które wpływają na wysokość ich daniny do zapłaty. W tym celu mogą się zwrócić o pomoc również do parafii, której podlega cmentarz z miejscem pochówku zmarłego spadkodawcy i gdzie była świadczona posługa religijna w związku z jego pogrzebem. Niestety, przepisy nie określają jednoznacznie, w jaki sposób parafie mogą czynić zadość wnioskom kierowanym do nich w tym zakresie.

Administracyjne kary pieniężne za naruszenie przez zarządcę parafii przepisów ochrony zabytków

Ustawa z 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami zawiera postanowienia regulujące (Rozdział 10a ustawy) nakładanie przez wojewódzkiego konserwatora zabytków administracyjnych kar pieniężnych za różnego rodzaju naruszenia prawa z zakresu ochrony zabytków (tzw. delikty administracyjne). Kary pieniężne w ochronie zabytków i opiece nad zabytkami są nowym zjawiskiem, gdyż weszły w życie z dniem 1 stycznia 2018 r.

Cyfrowy sztylet, czyli rzecz o hejcie

W dzisiejszych czasach cyberprzemoc stała się zjawiskiem powszechnym. Jest też zjawiskiem niestety rozwijającym się i bardzo groźnym. Jednym z jej objawów jest hejt będący mową nienawiści. Jego ofiarą w szczególny sposób stają się osoby duchowne, często mocno zaangażowane w działalność duszpasterską czy też jasno wyrażające swoje poglądy. Co można zrobić, aby obronić się przed tego typu atakami?

e-Doręczenia coraz bliżej

Coraz większymi krokami zbliża się realizacja usługi rejestrowanego doręczenia elektronicznego w Polsce. Z założenia odbiór pism w postępowaniu sądowym, egzekucyjnym czy administracyjnym ma być możliwy dzięki jednej elektronicznej skrzynce doręczeń. I nie byłoby w tym nic nadzwyczajnego (elektroniczna forma doręczeń w tej czy innej formie funkcjonuje już w wielu postępowaniach, także tych sądowych), gdyby nie to, że ustawa z 18 listopada 2020 r. o doręczeniach elektronicznych, o której będzie w niniejszym artykule, wprowadza tym razem obowiązek posiadania takiej skrzynki i korzystania z tego typu doręczeń dla podmiotów nie tylko publicznych, ale także niepublicznych w postaci np. wpisanych do rejestru przedsiębiorców w KRS fundacji czy stowarzyszeń oraz osób fizycznych wpisanych do CEIDG. Artykuł ma na celu informacyjne przedstawienie jej najważniejszych założeń odpowiednio wcześnie, aby możliwe było odpowiednie przygotowanie się przed wejściem w życie wszystkich jej przepisów.

Jak parafia może się włączyć w program zapobieganiu suszy?

Coraz więcej parafii wdraża zasady ekologii integralnej zgodnie z duchem troski o środowisko naturalne, do której zachęca papież Franciszek. Jednym z elementów jest zachowanie równowagi w obszarze wodnym. Jest to palący problem w naszym kraju, ponieważ Polska jest szczególnie narażona na susze. Brak równowagi w obiegu wody skutkuje również lokalnymi powodziami. Okazuje się, że każdy może zapobiegać tym zjawiskom poprzez włączenie się w poprawę tzw. małej retencji.

Media społecznościowe w parafii

Każdego dnia średnio jeden mieszkaniec Polski w smartfonie przesuwa 87 metrów palcem po ekranie, konsumując 34 GB informacji. W miesiąc nasz mózg dostaje obecnie tyle informacji, ile w ciągu całego życia spotykali nasi dziadkowie i pradziadkowie. Czujemy się przeładowani informacjami, w ich natłoku nie potrafimy odróżnić prawdy od tzw. fake newsa, półprawdy, postprawdy albo po prostu kłamstwa. Jednak nie chcemy być też wykluczeni społecznie i cyfrowo, dlatego sięgamy po różne komunikatory, jedynie pobieżnie oglądając treści o różnej wartości, nawet bez ich czytania. Czujemy przymus bycia na bieżąco, lęk przed wypadnięciem „z obiegu” informacyjnego (to zjawisko FOMO – fear od missing out).

Naruszenie i ochrona dóbr osobistych kapłanów i Kościoła

Dobra osobiste, chronione przez przepisy prawa cywilnego – Kodeks cywilny oraz Kodeks postępowania cywilnego – należy określić jako przymioty przynależne każdemu człowiekowi i bezwzględnie mu przysługujące, mające charakter niezbywalny, co oznacza, że nie można się ich wyrzec ani nie można zostać ich pozbawionym. Pomimo braku legalnej definicji tego rodzaju dóbr czy też zamkniętego ich katalogu przyjmuje się, że należą do nich swoboda sumienia, choć przykładowe wyliczenie zawarte w art. 23 k.c. pozwala uznać, że pod ochroną pozostaje szeroko pojęta wolność religijna; przede wszystkim ten jej wymiar, który polega na prawie do ochrony uczuć religijnych. Uczucia osób wierzących mogą być naruszane w szczególności przez przekroczenie granic wolności wypowiedzi, a także przez wszelki atak na religię czy osobę wierzącą. Za dobro osobiste są uznawane, poza wprost wskazaną swobodą sumienia, również praktykowanie obrzędów religijnych.

Odzież i obuwie robocze, stosowanie bhp wobec zleceniobiorców

Przy wielu pracach fizycznych – chociażby sprzątanie, konserwacja terenu – konieczne jest zapewnienie pracownikom odpowiedniej odzieży roboczej, często również obuwia roboczego. Obowiązek taki obejmuje bowiem wszystkie te prace, przy których odzież własna pracownika mogłaby ulec uszkodzeniu lub znacznemu zabrudzeniu. Wypełnienie tego obowiązku może polegać także na rozliczeniu finansowym użytkowania własnej odzieży i obuwia przez pracownika. Drugą kwestią, jaka zostanie poruszana w artykule, jest zakres stosowania przepisów bhp wobec osób zatrudnionych na podstawie umów cywilnoprawnych, w szczególności w praktyce pracujących na umowach zlecenia. Kwestie te są bardzo często całkowicie pomijane przez zleceniodawców, a to błąd. W wielu przypadkach co najmniej na pewne aspekty bhp należy bowiem także zwrócić uwagę.

Papież Franciszek ustanawia posługę katechety

Posługa katechety posiada dużą wartość powołaniową, która domaga się należytego rozeznania przez Biskupa i podkreślenia przez ryt ustanowienia. Posługa ta jest bowiem stałą służbą na rzecz Kościoła lokalnego, według potrzeb duszpasterskich rozeznanych przez Ordynariusza miejsca, ale wykonywaną na sposób świecki, zgodnie z samą naturą tejże posługi – napisał papież Franciszek w Liście Apostolskim w formie „Motu Proprio” Antiquum ministerium, w którym ustanawia posługę katechety.

"Jako obrońca wiary stał się celem ataków"Nowa biografia Benedykta XVI, autorstwa Petera Seewalda, „Benedykt XVI. Życie.”

Benedykt XVI jest ponadczasowo aktualny. Programem całego jego życia była miłość. Całe życie służył i służy nadal z miłością Bogu, człowiekowi i Kościołowi – mówi w wywiadzie dla Katolickiej Agencji Informacyjnej Peter Seewald, autor wydanej właśnie książki pt. „Benedykt XVI. Życie”.

Badania profilaktyczne i szkolenie bhp w parafii – obowiązujące zasady

Zatrudnienie pracownika jest związane z obowiązkiem sprawdzenia jego stanu zdrowia w kontekście pacy, jaką ma wykonywać, oraz zapewnienia mu co najmniej podstawowej wiedzy pozwalającej na bezpieczne jej wykonywanie. Związane jest to z koniecznością skierowania pracownika na badania profilaktyczne przed dopuszczeniem go do pracy przy zatrudnieniu oraz kierowania na te badania po pewnym czasie lub dłuższej chorobie oraz z zapewnieniem szkolenia bhp – ogólnego i dla części osób również stanowiskowego.

Czy biuro podróży może wymagać potwierdzenia wykonanego szczepienia przeciwko COVID-19?

Zbliżają się wakacje. Wszyscy zastawiamy się jak będą wyglądały w tym roku. W jakim zakresie zostaną zdjęte obowiązujące obostrzenia? Gdzie będzie można wyjechać? Rodzi się pytanie o wyjazdy zagraniczne, o wycieczki organizowane przez biura podróży? Wiemy doskonale, jaka jest sytuacja, dyskusje toczą się nieustannie, padają różne opinie. Jak zatem będzie wyglądała kwestia szczepienia, czy biuro podróży, organizujące wycieczkę, wyjazd, będzie miało prawo domagać się potwierdzenia dokonania szczepienia przeciwko COVID-19?

Cmentarze wyznaniowe – odpowiedzialność proboszcza

Oficjalne dane statystyczne wskazują jednoznacznie, że większość cmentarzy w Polsce przynależy do związków wyznaniowych, z czego najliczniej występują cmentarze katolickie związane z parafią. Zadania proboszcza jako zarządcy parafią posiadającą własny cmentarz obejmują zatem działania związane z administrowaniem także tą nieruchomością. Zdecydowane odróżnienie obszarów aktywności zarządcy cmentarza i obowiązków z nimi związanych pozwoli na uniknięcie odpowiedzialności za naruszenie przepisów powszechnie obowiązujących, zwłaszcza tych dotyczących prawa konkurencji.

Godny pogrzeb dla człowieka poczętego. Duszpasterz wobec śmierci dziecka w łonie matki lub po porodzie bez możliwości chrztu

Śmierć nowego życia jest nadal postrzegane w kategoriach misterium. Świat biologii i medycyny potrafi ten fakt dokładnie opisać, wielu zdobywa się nawet na wyrażenie niesamowitego zadziwienia nad cudem zaistnienia nowej osoby ludzkiej. To, co daje człowiek w połączeniu ze stwórczym działaniem Pana Boga od samego poczęcia, staje się uprawnioną osobą ludzką, a więc kimś, komu od początku swego zaistnienia przysługują jasno określone prawa, zwłaszcza pierwsze z nich, a więc prawo do życia. Nie mamy problemu z takim postrzeganiem poczęcia człowieka przez ustawodawców, którym bliska jest personalistyczna koncepcja człowieka. Tak czyni ustawodawca kościelny, jak również ustawodawca świecki, kiedy nie odmawia uznania godności osoby ludzkiej dziecku poczętemu, które jest człowiekiem i osobą od samego początku swego zaistnienia. Godność jest niezbywalna, nie można jej pozbawić decyzjami sumienia czy też samowolnie jej pozbawić, dlatego jest nienaruszalna. Tak jak człowiekowi od chwili poczęcia przysługuje prawo do życia, ochrony zdrowia, właściwej opieki medycznej, narodzin czy też odpowiedniej formacji w środowisku rodzinnym, tak samo od chwili bolesnego doświadczenia śmiercią osobie zmarłej przysługuje prawo do godnego potraktowania doczesnych szczątków. To prawo realizują rodzice wobec własnych dzieci, jak też dzieci oraz członkowie rodziny wobec swoich najbliższych, a kiedy nie ma osób bliskich, to wskazane organy administracji terenowej z mocy prawa państwowego. Zawsze jednak z uszanowaniem i zachowaniem godnym takiego wydarzenia.

Kazus dotyczący kolizji uprawnień rodziny zmarłej i jej konkubenta odnośnie do miejsca pochówku

Sprawy związane z pochówkiem i wybraniem miejsca na cmentarzu wielu wydają się proste i oczywiste. Rzeczywistość jednak niejednokrotnie zaskakuje. Czasem oczywiste kwestie dotyczące sytuacji, w której 1) osoba zmarła nie wybrała swojego miejsca pochówku oraz 2) jest kilka osób upoważnionych do decydowania o tym miejscu – rodzina i konkubent, przysparzają znacznych problemów, kiedy to bliscy osoby zmarłej nie zgadzają się ze sobą.

Kradzież tożsamości w Internecie

W dzisiejszych czasach, gdy Internet panuje niepodzielnie w każdej dziedzinie życia, trzeba mieć świadomość, jakie zagrożenia mogą grozić jego użytkownikom. Ponad 90% ataków cyberprzestępczych związanych jest z metodą wyłudzenia informacji drogą podszywania się pod inną osobę lub instytucję. Jest to tak zwany phishing. Socjotechniczne sztuczki przestępców mają na celu kradzież lub wykorzystanie tożsamości ofiary (np. przejęcie jej wrażliwych danych osobistych, profilu w mediach społecznościowych lub dokumentów czy też informacji o sposobie i haśle dostępu do bankowości elektronicznej).

Non consumatum – małżeństwo ważnie zawarte, ale niedopełnione

Najbardziej znane laikom stwierdzenie dotyczące procesu kanonicznego małżeńskiego to non consumatum. Nie jest to jednak jeden z tytułów nieważności dotyczący impotencji płciowej, która jest przeszkodą w zawarciu małżeństwa, lecz zgoła odmienne zagadnienie. Non consumatum stosuje się wówczas, gdy małżeństwo zostało zawarte ważnie, ale jest niedopełnione. Wówczas Ojciec Święty może udzielić dyspensy papieskiej super rato od małżeństwa niedopełnionego na zawarcie nowego małżeństwa kościelnego.

Decyzje nadzorcze konserwatora zabytków w odniesieniu do sakralnych zabytków nieruchomych

W poprzednich artykułach cyklu dotyczącego ochrony zabytków w parafii koncentrowaliśmy się m.in. na działaniach, jakie należy podjąć przed przystąpieniem do prac przy zabytku, w szczególności polegających na uzyskaniu odpowiednich zezwoleń konserwatora zabytków. Należy jednak zauważyć, że organ ochrony zabytków ma również szerokie możliwości działania w ramach tzw. nadzoru konserwatorskiego. Chodzi tutaj przede wszystkim o sytuacje, w których wydaje on decyzje o charakterze „interwencyjnym”, mające na celu usunięcie stanu naruszenia przepisów ustawy z 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami.

Immisje dźwiękowe. Spojrzenie prawne na dzwony kościelne

Zwyczajowo w katolickich kościołach dzwony biją pół godziny przed mszą św. i w południe na Anioł Pański czy też incydentalnie, np. w czasie rezurekcji lub procesji, czy też ważnych wydarzeń. Dla większości osób mieszkających w sąsiedztwie świątyni te dźwięki nie są uciążliwe, a wręcz przeciwnie uważane są za coś, co nadaje koloryt ich miejscowości i wyznacza pewien tryb dnia. Niestety, zdarza się, że – szczególnie w przypadku nowo powstałych kościołów na istniejących osiedlach – jego sąsiadom przeszkadzają odgłosy dochodzące z kościołów. Takich przypadków jest coraz więcej. Świadczą o tym orzeczenia sądowe tego dotyczące, których liczba wzrasta.

Kilka przypomnień odnośnie do dokumentacji dotyczącej cmentarza

Regulacje dotyczące cmentarza jako miejsca pochówku znajdują się zarówno w prawie kanonicznym, jak i prawie państwowym. Fakt, że właścicielem lub zarządcą cmentarza jest podmiot kościelny (np. parafia), który zawsze musi stosować prawo kanoniczne, nie wyłącza stosowania prawa polskiego. Oznacza to, że podmiot kościelny musi podporządkować się tym obydwu źródłom norm i realizować je symultanicznie. W artykule przedstawię kilka przypomnień odnośnie do wymagań, jakie prawo polskie i prawo kanoniczne stawia dokumentacji dotyczącej cmentarza.

Dofinansowanie na termomodernizację obiektów zarządzanych przez parafię

Od lat mamy wiele dostępnych źródeł finansowania dla projektów termomodernizacyjnych realizowanych przez parafie. To cała gama programów rządowych, regionalnych, w tym także współfinansowanych ze środków Unii Europejskiej. Każdy z nich ma jednak inne wymagania. Nie wszystkie są finansowane w formie bezzwrotnej jako dotacje. Obecnie jesteśmy także w okresie zakończenia programowania z lat 2014–2020. Jest to o tyle istotne, że tworzone są dopiero dokumenty o charakterze strategicznym dla kolejnych lat finansowania ze środków UE. Nie ma w tym momencie jeszcze nowych harmonogramów naborów czy konkretnych kryteriów wyboru projektów.

List apostolski Patris Corde Ojca Świętego Franciszka Z okazji 150. rocznicy ogłoszenia Świętego Józefa patronem Kościoła Powszechnego

„Patris corde” (Ojcowskim sercem) – taki tytuł nosi list apostolski papieża Franciszka, opublikowany 8 grudnia z okazji 150. rocznicy ogłoszenia św. Józefa patronem Kościoła powszechnego.

Prawo autorskie w praktyce parafialnej

Kościół posiada własne prawo (prawo kanoniczne) i rządzi się nim w swoich sprawach. Jednakże, działając w świecie, musi stosować się także do prawa świeckiego. W niniejszym artykule zostanie poruszony problem prawa autorskiego, czyli prawa odnoszącego się do przejawów różnorodnej działalności twórczej człowieka – różnych dzieł czy utworów w praktyce parafii. Regulacje te dotyczą także twórców oraz praw i obowiązków związanych z wykorzystaniem utworów. W życiu parafii prawo autorskie dotyczy takich kwestii, jak głoszone kazania, gazetka parafialna, ceremonie liturgiczne i inne.

Duchowny lub parafia jako strona w procesie cywilnym

Duchowny, działając czy to jako proboszcz (czyli wykonując urząd kościelny), czy jako osoba fizyczna (czyli prywatnie jako np. Jan Nowak), może znaleźć się w sytuacji, gdy będzie musiał wziąć udział w procesie przed sądem powszechnym (państwowym) nie tylko jako świadek (o czym była mowa w poprzednim artykule z tej serii), ale także jako strona w procesie.

ODZYSKAĆ NADZIEJĘ I SOLIDARNOŚĆ

Orędzie Przewodniczących Episkopatów Unii Europejskiej do Instytucji Europejskich i Państw Członkowskich 

Potajemne nagrywanie rozmów z duchownym

Jak uczy doświadczenie życiowe, niestety, coraz częściej zdarzają się sytuacje, w których rozmowa z księdzem, np. w kancelarii czy też w zakrystii parafialnej, jest nagrywana (chodzi o nagrywanie dźwięku) bez wiedzy i zgody duchownego. W artykule Autor wyjaśnia czym jest takie zachowanie, co duchowny może zrobić, jak się bronić. Artykuł porusza ponadto kwestię nagrywania sakramentu spowiedzi, czy ewentualnego rozpowszechniania nagrania.

„Prorok” film o kardynale Stefanie Wyszyńskim

„Prorok” to film fabularny, dramat historyczny, który opowiada historię Prymasa Stefana kardynała Wyszyńskiego od momentu wypuszczenia Go przez władze komunistyczne, po trzech latach, z internowania. 

Adwent w parafii i rodzinie

Coraz częściej podczas rozmów w kapłańskim gronie można usłyszeć narzekanie, że parafianie nie potrafią już należycie przeżywać poszczególnych okresów roku liturgicznego. Komercja, która zdominowała centra handlowe i jest obecnie niezwykle ekspansywna, tak mocno przylgnęła do mentalności ludzi, że tym samym skutecznie zakłóciła naturalny bieg wydarzeń, który kiedyś wyznaczały poszczególne pory roku oraz wpisane do kalendarza wydarzeń święta religijne. Czy można to zmienić? Przed nami adwent, czas oczekiwania na przyjście Chrystusa. Jak zachęcić parafian do duchowego przeżycia tego okresu?

Film kręcony w kościele, czyli o najmie obiektu zdjęciowego

Zdarza się, że do proboszcza zgłaszają się osoby chcące wykorzystać budynek kościoła do wykonania zdjęć filmowych reklamowych czy innych. Jak wygląda udostępnienie obiektu kościelnego do filmu lub zdjęć reklamowych? Na co powinien zwrócić uwagę proboszcz jako osoba odpowiedzialna np. za kościół? Oto kilka uwag na ten temat oraz kluczowe elementy umowy pomiędzy np. parafią a producentem filmowym.

Coraz więcej osób wysoko sfomowanych w Polsce.

Lęk przed odłączeniem od sieci występuje coraz powszechniej – FOMO (ang. Fear of Missing Out) to jeden z częstszych skutków nadużywania technologii cyfrowych. W związku z tym Państwowy Instytut Badawczy NASK rozpoczął kampanię edukacyjną.

Konferencja naukowa w Watykanie: „Etyka inżynierii życia”

Naukowcy z całego świata wzięli udział w konferencji zorganizowanej w Watykanie przez Papieską Akademię Życia i szpital pediatryczny Bambino Gesù w Rzymie, podczas której debatowano nad tematami wynikającymi z rozwoju nauki, zastanawiając się nad sposobami odniesienia są do pozytywnych i negatywnych skutków odkryć w takich dziedzinach wiedzy, jak np. inżynieria genetyczna.

Jednolity system zbierania odpadów – czy obowiązuje w parafii?

Od 1 lipca 2022 r. wszyscy wytwórcy odpadów komunalnych muszą być wyposażeni w pięć pojemników na odpady – każdy w innym kolorze i do innej frakcji. Jeżeli na terenie gminy nie obowiązywały jeszcze zasady jednolitego systemu segregacji odpadów (JSSO), powyższa data była ostateczna dla jego wdrożenia. Czy parafia jest zobowiązana do wprowadzenia odpowiednich pojemników na odpady?

Ochrona danych osobowych w zasobach informatycznych parafii

Kościoły lub związki wyznaniowe są zobowiązane, podobnie jak inne podmioty prawne, do przestrzegania ogólnego rozporządzenia o ochronie danych (RODO). Jak, w kontekście regulacji tego rozporządzenia, radzić sobie z zagrożeniami cybernetycznymi?

Odpowiedzialność karna i administracyjno-karna proboszcza za brak opieki nad zabytkami

Zabytki w Polsce są chronione prawem. Główne źródło norm w tym zakresie stanowi Ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami z 2003 r. (dalej jako: ustawa o ochronie zabytków). Wraz z aktami wykonawczymi do tej ustawy, czyli rozporządzeniami, to ten akt normatywny tworzy system ochrony zabytków w Polsce. Elementem tego systemu są przepisy karne zawarte w przywołanej ustawie.

Przez pół wieku służył chorym. Święty na czas pandemii

Na ostatnim konsystorzu oficjalnie ogłoszono kanonizację bł. Artemide Zatti, salezjanina, który przez prawie pół wieku służył chorym, zwłaszcza migrantom. Będzie on pierwszym bratem zakonnym z rodziny salezjańskiej kanonizowanym jako wyznawca.

„Pod Twoją obronę”: najstarsze maryjne wołanie Kościoła. Historia ukochanej przez wielu modlitwy

Obok „Ojcze nasz” i „Zdrowaś Maryjo” to słowa tej modlitwy wypowiadamy najczęściej i w orędownictwie Matki Jezusa szukamy ratunku.

Czy Kościół stoi ponad prawem? Rozważania w kontekście ochrony danych osobowych

W środkach społecznego przekazu ze strony pewnych środowisk słychać opinie, że Kościół katolicki w Polsce stoi ponad prawem w tym sensie, że nie obowiązują go liczne przepisy prawa powszechnie obowiązującego, które wiążą inne podmioty. Tym samym ich zdaniem Kościół jest w sposób bezprawny uprzywilejowany. Zarzuty te są formułowane także w kontekście ochrony danych osobowych. W niniejszym tekście postaram się wykazać, że przedstawiony powyżej punkt widzenia jest błędny, podając argumenty, których duchowni mogą używać w (apologetycznych) dyskusjach na ten temat.

Darowizny na rzecz parafii mogą być korzystne podatkowo

Jednym z najważniejszych źródeł finansowania działalności parafii są różnego rodzaju darowizny. Pozyskiwaniu w ten sposób środków finansowych sprzyjają obowiązujące przepisy w postaci możliwości odliczeń darowizn od dochodu lub przychodu przekazujących je osób fizycznych i firm. Dzięki temu przekazujące je podmioty mogą zmniejszyć swoje obciążenia podatkowe.

Co mogę zrobić z projektem budowlanym?

Kazus: Jestem proboszczem w niedużej parafii. Na najbliższe lata postawiliśmy sobie za zadanie wyremontować większość wnętrz kościoła, zachowując jego historyczny charakter. Zakupiłem więc projekt wykończenia wnętrz i miałem przystąpić do jego realizacji. Jednak projektant twierdzi, że nie mam prawa do realizacji projektu, gdyż udzielona mi na projekt licencja nie obejmuje prawa do urządzania wnętrz. O co tu chodzi?

Rozliczanie sprzedaży w sklepach prowadzonych przez parafie

Dość powszechną praktyką jest prowadzenie przez parafie własnych sklepików, w których sprzedawane są różnego rodzaju produkty, głównie związane z praktykami religijnymi (np. książki, różańce, figurki świętych, breloczki itp.). Sprzedaż dokonywana w tych placówkach wywołuje skutki na gruncie przepisów obowiązującego prawa, w tym także podatkowych.

13 patronów Dni Młodzieży w Lizbonie

Błogosławieni nastolatkowie Chiara Badano, Carlo Acutis i Pier Giorgio Frassati, znaleźli się w gronie trzynastu patronów Światowych Dni Młodzieży, które w przyszłym roku odbędą się w Lizbonie. Patronów ogłoszono w dniu urodzin św. Jana Pawła II, twórcy międzynarodowych spotkań młodych.

Udzielanie i udokumentowanie sakramentu chrztu świętego w sytuacjach nietypowych

Misterium dokonujące się w sakramencie chrztu zobowiązuje, aby rodzice w sposób odpowiedzialny zatroszczyli się o udzielenie tego sakramentu swoim dzieciom. Nieuzasadnione odkładanie chrztu może pozbawić człowieka pełni łaski, zjednoczenia z Bogiem, a w konsekwencji daru i pełni zbawienia. Chrystus ustanowił ten sakrament, aby stał się on bramą, przez którą człowiek wchodzi w tajemnice Bożej mocy i doświadcza wiecznego życia. Dlatego dla każdej rodziny nowo ochrzczony jest przez długi czas najprawdziwszą świątynią, w której mieszka Bóg. Taki stan wewnętrzny zobowiązuje rodzinę i wszystkich wiernych do autentycznego życia chrześcijańskiego i okazywania w życiu najgodniejszych postaw, a w konsekwencji do dziękczynienia za odradzającą moc Jezusa Zbawiciela. Jednakże rzeczywistość ta zobowiązuje także rodziców i wspólnotę Kościoła do należytej troski o ważne i godziwe udzielenie chrztu, najważniejszego w wymiarze zbawczym sakramentu.

Anonimizacja dokumentów zawierających dane osobowe: zakres i technika

Co to jest anonimizacja dokumentów? Czy w parafii proboszcz może spotkać się z takim potrzebą? Problematyczna sytuacja, z którą mogą zetknąć się proboszczowie, to przypadek, kiedy parafia będzie musiała udostępnić pewne dokumenty zawierające dane osobowe lub inne informacje, których ujawnienie może być zakazane przez prawo lub niewłaściwe z punktu widzenia moralnego. W artykule przedstawiony zostanie zakres czynności związanych z anonimizacją i pewne techniki jej wykonania.

Czy można być chrzestnym „na odległość”?

Zdarza się niekiedy, że rodzice wybierają na ojca chrzestnego czy na matkę chrzestną swojego dziecka kogoś, kto nie jest w stanie fizycznie uczestniczyć w liturgicznym obrzędzie chrztu świętego – najczęściej z powodu odległości czy zdarzeń losowych uniemożliwiających przybycie na uroczystość. Takie przypadki były częste w czasach pandemii koronawirusa, z powodu trudności komunikacyjnych. Próbom zaradzenia w takich sytuacjach jest pełnienie roli chrzestnego przez pełnomocnika – właściwy rodzic chrzestny nie uczestniczy w ceremonii chrzcielnej, a w jego imieniu w liturgicznym obrzędzie występuje ktoś inny. Jednak „prawdziwym” ojcem czy matką chrzestną nie jest ten, kto był obecny podczas liturgii chrztu świętego, ale osoba wybrana do tej funkcji przez rodziców dziecka, której dane zostają wpisane do aktu chrztu sporządzonego w księdze ochrzczonych.

Decyzja o czasowym zajęciu nieruchomości

Zgodnie z art. 126 ustawy z 21 sierpnia 1997 r. gospodarce nieruchomościami (tekst jedn. Dz.U. z 2021 r. poz. 1899) nieruchomości, w tym te stanowiące własność parafii, mogą zostać czasowo zajęte w związku z działaniem siły wyższej lub potrzebą zapobieżeniu znacznej szkody. W niniejszym artykule omówione zostaną przesłanki ewentualnego wydania takiej decyzji, a więc kiedy mamy do czynienia z siłą wyższą lub zagrożeniem znaczną szkodą, a także procedurę, w której wydawana jest decyzja.

Działalność destrukcyjnych grup religijnych w cyberprzestrzeni

Zdefiniowanie grup religijnych jest pojęciem trudnym z uwagi na różne podejścia do samego zjawiska religijności. Poszczególne dyscypliny naukowe podejmują się oceny i kwalifikacji tego rodzaju podmiotów, uwzględniając przy tym własną metodologię i zadania, jakie przed nimi zostały postawione. Możemy spotkać zatem w przestrzeni publicznej sformułowania takie jak: kościół, związek wyznaniowy, związek religijny, grupa religijna, sekta, ruch religijny. Uwzględniając prawny aspekt relacji państwa z tego rodzaju podmiotami, określić można wyłącznie jedną cechę pozwalającą na wskazanie, czy dana grupa posiada uregulowaną sytuację prawną czy też nie. Brak jest zatem jakichkolwiek podstaw do formułowania określeń wskazujących na legalność czy też nielegalność związku wyznaniowego. Dopiero ewentualne działania takich podmiotów mogą być oceniane w kontekście ich zgodności z przepisami prawa powszechnie obowiązującego. Wówczas można rozpatrywać także odpowiedzialność takich podmiotów, najczęściej na gruncie prawa karnego, gospodarczego, rodzinnego.

Czy członkami rady ekonomicznej mogą być wierni spoza parafii?

W związku z artykułem dotyczącym współpracy wiernych świeckich z duchownymi w zarządzaniu parafią zostało skierowane pytanie od Czytelnika, czy członkami rady ekonomicznej mogą być wierni spoza parafii? Pytanie to jest bardzo ważne zwłaszcza dzisiaj w czasie większej migracji ludzi i mniejszego związku z parafią niż kiedyś oraz potrzebą znalezienia prawdziwych fachowców. Dlatego postanowiliśmy wyjaśnić tę kwestię naszym Czytelnikom.

Kilka rad dotyczących prowadzenia korespondencji w kancelarii parafialnej

Każda parafia, pomijając jej duszpasterskie znaczenie, jest podstawową jednostką administracyjną danej diecezji, a ogólnie mówiąc – Kościoła katolickiego. Ten status wiąże się z pewnymi administracyjnymi obowiązkami, które w imieniu parafii wykonuje proboszcz jako jej organ. Proboszcz, co wynika zarówno z prawa kanonicznego, jak i polskiego, reprezentuje parafię na zewnątrz i w imieniu parafii załatwia wszystkie jej sprawy, także przez korespondencję.

Nowa konstytucja apostolska Praedicate Evangelium

W Watykanie zaprezentowano tekst nowej  konstytucji apostolskiej Papieża Franciszka Praedicate Evangelium. Sankcjonuje ona drogę reform, które rozpoczęły się od dyskusji w kolegium kardynalskim przed konklawe z 2013 r. i w ciągu ostatnich dziewięciu lat zostały już w dużej mierze wprowadzone w życie. Jej główne założenia to: priorytet ewangelizacji, misyjność, synodalność, a więc zwiększenie w Kościele roli świeckich i poszczególnych episkopatów, a także ochrona małoletnich oraz uporządkowanie watykańskich finansów.

Archiwum parafialne: kilka praktycznych uwag

Prowadzenie archiwum parafialnego jest bardzo ważnym elementem pracy kancelarii parafialnej. Archiwum jest instytucją nieodzowną w naszej cywilizacji, w której uważamy, że historia est magistra vitae. Takie też podejście do dokumentów ma Kościół katolicki. Dlatego prawo kanoniczne nakłada na parafię obowiązek posiadania archiwum i określa ogólnie to, co powinno się w nim znaleźć. W kan. 535 § 4 Kodeksu Prawa Kanonicznego stanowi się, że „Każda parafia winna mieć własny depozyt dokumentów, czyli archiwum, w którym należy przechowywać księgi parafialne, łącznie z listami biskupów oraz innymi dokumentami, których zachowanie jest konieczne lub pożyteczne. Biskup diecezjalny lub jego delegat powinien, z okazji wizytacji lub w innym czasie, przejrzeć je wszystkie, a proboszcz ma czuwać nad tym, by nic z nich nie dostało się do obcych rąk”.

Czy rodzice chrzestni są dziś jeszcze potrzebni?

Coraz częściej duszpasterze spotykają się z rodzicami, którzy pragną ochrzcić swoje dziecko, ale nie mają w swoim otoczeniu nikogo, kto spełniałby kryteria wymagane do pełnienia funkcji rodziców chrzestnych. Smutną konsekwencją tego faktu są dekrety biskupów niektórych włoskich diecezji, na mocy których w tych Kościołach partykularnych zawiesza się wybór i towarzyszenie przy sakramencie chrztu świętego rodziców chrzestnych (a także świadków bierzmowania) – nie tylko wtedy, kiedy nie można ich znaleźć, ale zawsze. Innym powodem tej decyzji podjętej przez niektórych włoskich biskupów jest stwierdzenie, iż w wielu wypadkach obecność rodziców chrzestnych jest sprowadzana do spełnienia formalności, w której aspekt religijny i wymiar wiary nie są w ogóle brane pod uwagę. Sami rodzice chrzestni nierzadko nie rozumieją znaczenia podejmowanego przez siebie zadania, a swoją funkcję postrzegają jako tradycję bardziej społeczną niż religijną. Zdarza się, że za ich wyborem przemawiają względy materialne.

Jak prawidłowo w razie potrzeby zawrzeć umowę przedwstępną?

Umowa przedwstępna ma charakter przygotowawczy. Za jej pomocą jedna ze stron lub obie strony zobowiązują się do zawarcia innej oznaczonej umowy (art. 389 § 1 Kodeksu cywilnego). Na podstawie tej drugiej umowy, docelowej, obie strony będą już zobowiązane do wykonywania ustalonych wzajemnie praw i obowiązków.

Kościół w opałach kryzysu w sieci

W życiu człowieka pewne są 3 rzeczy: śmierć, podatki i… kryzysy. Jednak, o ile na pierwszą rzeczywistość nie ma rady, na drugiej wielu poległo, o tyle trzecia przestrzeń jest możliwa do zarządzania nią i do przemiany w sukces. Każdy kryzys może stać się bowiem szansą na zmianę, wzmocnienie, poprawę, oczyszczenie, a nawet zwycięstwo – pod warunkiem profesjonalnego podejścia do problemu. Największym wrogiem sukcesu w tej sytuacji jest chaos. Nie ułatwią jednak również sukcesu zachowania unikające odpowiedzialności, ukrywające fakty, manipulujące informacjami, zbyt szybkie i nieprzemyślane, sięgające po fałsz, obłudę i wyrachowane.

Księża nie zawsze podlegają obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym

Każda osoba, która na terytorium Polski posiada status osoby duchownej, podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnym, rentowym i wypadkowemu oraz dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu. Od tej reguły przewidziane są wyjątki. Osoba duchowna nie ucieknie jednak od obowiązku podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu.

Monitoring – kilka praktycznych uwag dla parafii

Monitoring, rozumiany jako utrwalanie obrazu lub podgląd obrazu na żywo, jest narzędziem stosowanym obecnie w wielu parafiach. Na popularność monitoringu składa się kilka czynników, do których należą niskie ceny urządzeń potrzebnych do monitoringu, łatwość ich montażu i obsługi oraz last not least rosnąca potrzeba poczucia bezpieczeństwa, którą (nieraz iluzorycznie) daje monitoring.

Nowa Księga VI Kodeksu Prawa Kanonicznego: poszczególne przestępstwa i kary

Ten artykuł jest trzecim z serii dotyczących nowej Księgi VI Kodeksu prawa kanonicznego (poprzednie opublikowane zostały w nr. 20/2021 i 24/2022). W pierwszym z nich zostały omówione kierunki zmian w kodeksowym prawie karnym, wprowadzone przez papieża Franciszka poprzez konstytucję apostolską Pascite gregem Dei (Paście owczarnię Bożą) z 23 maja 2021 r. (weszła w życie 8 grudnia 2021 r.). W drugim artykule przedstawione zostały ogólne zagadnienia związane z kanonicznymi przestępstwami i karami oraz wymierzaniem sprawiedliwości w Kościele (np. stosowanie kar, zwalnianie z kar, przedawnienie karania). Z kolei w tym (trzecim z serii) tekście zostaną pokazane poszczególne przestępstwa kanoniczne i ustanowione za te przestępstwa kary. Nie będą w nim omówione wszystkie przestępstwa, lecz tylko te, które są nowe lub na nowo sformułowane, oraz te, których przedstawienie wydaje się najistotniejsze z punktu widzenia proboszczów, bo mogą się oni (biorąc pod uwagę doświadczenie życiowe) z nimi spotkać.

Nowa ustawa o cmentarzach i chowaniu zmarłych – omówienie proponowanych zmian

Obecnie obowiązująca ustawa dotycząca cmentarzy i chowania zmarłych (w tym także cmentarzy wyznaniowych, czyli również katolickich) to akt prawny z 1959 r. Wprawdzie był on wielokrotnie nowelizowany, to jednak nie były to zmiany daleko idące. Obecnie dość powszechnie uważa się, że ta ustawa nie jest dobrym regulatorem, biorąc pod uwagę stosunki społeczne, w tym obyczajowe, panujące w Polsce, stan prawny, stosunki gospodarcze czy warunki i możliwości techniczne. Ustawa ta powstała bowiem w zupełnie innych realiach niż współczesne. Obecnie trwają prace legislacyjne nad zmianą tej ustawy poprzez wprowadzenie zupełnie nowego aktu prawnego – nowej ustawy. Właśnie zakończył się etap konsultacji i opiniowania jej projektu. Wkrótce projekt ten trafi pod obrady Rady Ministrów, a potem do Sejmu. Prace są więc bardzo zaawansowane.

Odpowiedzi na wątpliwości w sprawie niektórych postanowień Listu Apostolskiego w formie „Motu proprio” Traditionis Custodes papieża Franciszka

Dnia 16 lipca 2021 r. papież Franciszek ogłosił List apostolski w formie Motu proprio Traditionis custodes. Dokument określa nowe regulacje dotyczące sprawowania liturgii w nadzwyczajnej formie Rytu rzymskiego, uchylając tym samym wszystkie wcześniejsze normy, zezwolenia i zwyczaje niebędące w zgodzie z jej postanowieniami. Treść dokumentu zrodziła ożywioną dyskusję, pojawiło się wiele pytań i wątpliwości.

8 grudnia weszło w życie zreformowane prawo karne w Kościele

Z dniem 8 grudnia br. weszły w życie zmiany wprowadzone przez papieża Franciszka konstytucją apostolską Pascite gregem Dei (ogłoszoną 1 czerwca br.), na mocy której została znowelizowana Księga VI Kodeksu Prawa Kanonicznego dotycząca sankcji karnych w Kościele.

Jak Kościół w Polsce reaguje na krzywdę małoletnich?

Wykorzystanie seksualne dziecka jest przestępstwem domagającym się pociągnięcia do odpowiedzialności tych, którzy się go dopuścili. Ukaranie sprawcy jest nie tylko wyrazem sprawiedliwości, ale to także – jak podkreślają skrzywdzeni – jeden z elementów zdrowienia pozwalający na uwolnienie się z traumy z przeszłości. Osoby, które doświadczyły tego dramatu, potrzebują również pomocy psychologicznej, niekiedy medycznej (farmakoterapia), a także duchowej. Doświadczenie krzywdy wpływa na doświadczenie ich wiary, a niekiedy ją łamie (skoro sprawcą wykorzystania jest duchowny – ksiądz lub zakonnik – który do Boga miał prowadzić). Podważa też zaufanie do instytucji Kościoła, który nie potrafił skutecznie zapobiec dramatowi wykorzystania seksualnego.

Nowa Księga VI Kodeksu Prawa Kanonicznego: przestępstwa i kary w ogólności

Biskupi Polscy na Zebraniu Plenarnym KEP w listopadzie 2021 r. przyjęli nowe tłumaczenie na język polski Kodeksu Prawa Kanonicznego z 1983 r., w tym nowej Księgi VI. Notabene nowa Księga VI weszła w życie 8 grudnia 2021 r.

Anoreksja jako przyczyna stwierdzenia nieważności małżeństwa.

Zaburzenia odżywiania to dynamicznie rozwijające się choroby XXI wieku. Należą do chorób powszechnie występujących w krajach chrakteryzujących się tzw. dobrobytem, a są praktycznie nieznane w krajach trzeciego świata, gdzie panuje głód a nieograniczony dostęp do pożywienia jest luksusem. W wysoko rozwiniętych społeczeństwach XXI w. nacisk na właściwy wyląd przybiera formę już nie tylko panującej mody, ale wręcz presji i konieczności posiadania szczupłej sylwetki. Stąd też wiele osób (w tym głównie młodych kobiet) cierpi na problemy związane z anoreksją tzw. jadłowstrętem. W niniejszym artykule wskazane zostanie, kiedy to zaburzenie odżywiania będzie miało wpływ na niezdolność konsensualną nupturienta do zawarcia małżeństwa.

Na co należy zwrócić uwagę kupując programy komputerowe dla parafii?

Zakup programu nie jest wcale prostą czynnością. Niezależnie od tego, czy parafia potrzebuje umowy na pakiet biurowy, program graficzny czy niestandardowe oprogramowanie, umowy licencyjne bywają bardzo skomplikowane, a możliwość indywidualnego negocjowania ich postanowień może być mocno ograniczona. Tym bardziej warto wiedzieć, na co zwracać uwagę przy zawieraniu takich umów.

Jak głosić homilię i kazanie?

Istnieje kilka anegdot mówiących o tym, jakie powinno być kazanie. Z jednej z nich wynika, że najlepsze kazanie to takie, które ma dobry wstęp i dobre zakończenie, a najlepiej, aby jedno i drugie były blisko siebie. Niektórzy kaznodzieje przyznają, że przez pierwsze pięć minut głosi się homilię dla ludzi zebranych w kościele, drugie pięć minut raczej dla siebie, a każde kolejne pięć minut dla diabła. O kazaniach w jednym z wywiadów wypowiedział się także papież Franciszek, który stwierdził, że młodzi ludzie są w stanie wysłuchać homilii trwającej maksymalnie osiem minut. Dlatego przestrzegł przed kazaniami, które mogą okazać się torturą, a księżom poradził, aby ich homilie miały jeden temat i zawierały jeden przykład.

Praca na wysokości przy budowie lub remoncie obiektów parafialnych

Praca na wysokości przy budowie lub remoncie jest związana ze szczególnym niebezpieczeństwem dla pracownika. Niedopełnienie warunków bezpieczeństwa w razie wypadku grozi w takiej sytuacji poważnymi obrażeniami albo nawet śmiercią.

Dostępność obiektów kościelnych/parafialnych dla osób niepełnosprawnych

Uczestniczenie w życiu Kościoła jest jednym z przejawów życia społecznego. Religia stanowi niezwykle ważny element tożsamości obywatelskiej i po prostu tożsamości człowieka. W związku z tym zarówno osoby pełnosprawne, jak i osoby z niepełnosprawnościami powinny mieć równy dostęp do ośrodków kultu religijnego. Powinny móc uczestniczyć w kościelnych obrzędach w taki sposób, aby nie czuły się w jakikolwiek sposób wykluczone czy dyskryminowane. Artykuł omawia ważną kwestię dotyczącą przygotowania obiektów parafialnych do korzystania z nich przez osoby niepełnosprawne.

Działalność charytatywno-opiekuńcza Kościoła i jego jednostek w systemie pomocy społecznej państwa

LEAD: Wskazując możliwości współpracy parafii z podmiotami samorządowymi w zakresie działalności charytatywno-opiekuńczej, pod uwagę należy wziąć wszystkie jednostki samorządu terytorialnego, tj. gminy, powiaty i województwa. Należy pamiętać, że główna odpowiedzialność za organizację i finansowanie systemu pomocy społecznej spoczywa na państwie ale bezpośrednia realizacja usług socjalnych może być i jest przekazywana w ręce prywatne lub pozarządowe organizacje, w regionach są to bardzo często wspólnoty parafialne. Jak więc skutecznie współpracować z organami samorządowymi będziemy odpowiadać w poniższym i w kolejnych artykułach publikowanych na naszych łamach.

Komunikat Rady Konferencji Episkopatu Polski ds. Migracji, Turystyki i Pielgrzymek ws. debaty o migrantach i uchodźcach

Od dłuższego czasu jesteśmy świadkami wzmożonej obecności tematyki migracyjnej w debacie publicznej. Apelujemy do wszystkich jej uczestników, polityków, publicystów i mediów o rzetelne i odpowiedzialne, zgodne z faktami i wolne od ideologii prezentowanie sytuacji uchodźców i migrantów w Polsce i Unii Europejskiej. Stanowczo przestrzegamy przed ich instrumentalnym wykorzystywaniem do rozgrywek politycznych oraz kształtowaniem postaw ksenofobicznych. Takie działania są nie do pogodzenia z chrześcijańskim nauczaniem. (…)

Kardynał Grzegorz Ryś

Metropolita łódzki abp Grzegorz Ryś znalazł się w gronie nowych kardynałów, których nazwiska ogłosił dziś papież Franciszek po modlitwie Anioł Pański. Konsystorz, na którym Ojciec Święty wręczy insygnia kardynalskie dwudziestu jeden kardynałom nominatom, odbędzie się 30 września br.

O (nie)odbieraniu korespondencji, cz. 1 Procedura administracyjna i konsekwencje kanoniczne

W ostatnim czasie w praktyce adwokackiej miałam do czynienia z następującym kazusem. Reprezentując pewnego mocodawcę wysłałam list z żądaniem z zakresu danych osobowych do parafii. Jednakże przesyłki tej nie podjęto w terminie. Okazało się, że proboszcz dowiedział się, co zawiera ten list i nie odbierając przesyłki chciał uniknąć konieczności udzielenia odpowiedzi. Ostatecznie, przesyłka została zwrócona do mnie, czyli do nadawcy.

Co wziąć pod uwagę przy dekoracji kościoła?

„Miejsce bowiem, gdzie gromadzi się wspólnota chrześcijańska, aby słuchać słowa Bożego, zanosić modlitwy błagalne, wielbić Boga, a przede wszystkim sprawować sakramenty i gdzie przechowuje się Najświętszy Sakrament Eucharystii, jest szczególnym obrazem Kościoła, świątyni Boga zbudowanej z żywych kamieni. Ołtarz natomiast, wokół którego gromadzi się lud święty, aby uczestniczyć w Ofierze Pana i przy którym posila się podczas uczty niebiańskiej, jest znakiem Chrystusa, który jest kapłanem, żertwą i ołtarzem własnej ofiary”.

Duchowny jako świadek w procesie o stwierdzenie nieważności małżeństwa

Centralną część procesu o stwierdzenie nieważności małżeństwa stanowi dowodzenie. Zgodnie z prawem „obowiązek dowodzenia spoczywa na tym, który coś twierdzi”, czyli generalnie na stronie powodowej, ewentualnie również na stronie pozwanej, szczególnie jeśli ta wnosi tzw. skargę wzajemną. Kodeks Prawa Kanonicznego w normach ogólnych wymienia następujące środki dowodowe: oświadczenie stron, dowód z dokumentów, zeznania świadków, opinie biegłych, wizja lokalna, oględziny sądowe oraz domniemania. Niewątpliwie najbardziej popularnym środkiem dowodowym w procesach o stwierdzenie nieważności małżeństwa są zeznania świadków. Jednak wśród tej grupy niezwykle rzadko zdarzają się zeznania osób duchownych. Skąd taka marginalizacja, choć to przecież właśnie duchowni są świadkami kwalifikowany sakramentu małżeństwa par excellence.

Najnowsze zmiany w Prawie budowlanym

Działania związane z projektowaniem, budową, utrzymaniem czy rozbiórką obiektów budowlanych regulują w Polsce przepisy Ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 682 z późn. zm.) (dalej jako „Prawo Budowlane”). Ten akt prawny określa również zasady działania w tej sferze organów administracji publicznej, w tym jednostek samorządu terytorialnego. Znajomość aktualnie obowiązujących przepisów prawa jest koniecznością zarówno dla prywatnych inwestorów jak i dużych firm deweloperskich. Sytuacja na rynku budowlanym nieustannie się zmienia, branża budowlana dynamicznie się rozwija, co znajduje również swoje odzwierciedlenie w przepisach prawa, które powinny być dostosowane do tej szybko zmieniającej się sytuacji. W związku z tym, prawodawca wprowadził do dotychczas obowiązującego Prawa Budowlanego szereg zmian, z których najważniejsze stanowią przedmiot niniejszego opracowania.

Ocena ryzyka i skutków naruszenia ochrony danych osobowych w praktyce parafialnej: teoria i praktyka

Wyrażenie „ocena ryzyka i skutków naruszenia ochrony danych osobowych” wydaje się być zbyt prawnicze, aby treści z nim związane znalazły zastosowanie w praktyce parafialnej, a tym samym wzbudziły zainteresowanie duszpasterzy. Jednakże zdarzają się sytuacje, gdy proboszcz jako przedstawiciel parafii będzie musiał zmierzyć się z takim problemem i dokonać ocen, o których mowa.

Orędzie Papieża Franciszka na XXXVII Światowy Dzień Młodzieży

„Maryja wstała i poszła z pośpiechem” (Łk 1, 39)

Nowy Dekret KEP w sprawie występowania duchownych w mediach. Co ważnego niesie dla parafialnych duszpasterzy?

Kościół zawsze doceniał znaczenie środków społecznego przekazu w przekazie wiary początkowo przez prasę, a potem przez film, radio, telewizję czy obecnie przez Internet. Świadczy o tym wiele enuncjacji kościelnych, na czele z Dekretem o środkach społecznego przekazywania myśli Inter mirifica, uchwalonym na Soborze Watykańskim II w 1963 r., czy obchodzenie z inicjatywy Kościoła od 1967 r. – Dnia Środków Społecznego Przekazu. Obecnie np. na portalu Twitter ma konto papież Franciszek (@Pontifex), Biuro Prasowe Konferencji Episkopatu Polski (@EpiskopatNews) czy biskupi diecezjalni.

Odpowiedzialność porządkowa pracowników, czyli jakie kary może stosować pracodawca

W nr 40/2023 Zarządzania parafią omówiona została odpowiedzialność materialna pracownika. Dotyczyła ona możliwości żądania przez pracodawcę od pracownika wyrównania szkody, którą poniósł pracodawca w wyniku zawinionego działania lub zaniechania pracownika. Nie zawsze jednak niepoprawne działania pracownika powoduje szkodę. W tym artykule znajdą się informacje dotyczące kar, jakie pracodawca może nałożyć na pracownika, oraz przyczyn, które uzasadniają ich nałożenie, oraz odpowiedź na pytanie, czy można stosować jednocześnie żądanie naprawienia szkody oraz karę dyscyplinarną.

Odpowiedzialność pracownika – kiedy pracownik płaci z własnej kieszeni?

Parafia podobnie jak inne podmioty gospodarcze może występować jako pracodawca. Wiązać się to może z różnymi sytuacjami. Głównym obowiązkiem pracownika, określonym w art. 100 Kodeksu pracy, jest wykonywanie pracy sumiennie i starannie. W przypadku pomyłki dalszy bieg wydarzeń może doprowadzić do różnego rozmiaru szkody. Pracodawca zaś, może ponosić odpowiedzialność lub szkodę za działanie pracownika. Czy w takim wypadku pracodawca może wymagać, aby pracownik zwrócił koszty swojego błędu? A jeżeli tak, to w jakiej wysokości?

ŚWIĘTY JAN PAWEŁ WIELKI

Stanowisko Konferencji Episkopatu Polski

Czy wolno informować o odstępstwie dziecka od wiary?

W praktyce duszpasterskiej proboszczowie spotykają się z różnymi trudnymi sytuacjami. Rozważane podejście do tych spraw i ich rozwiązanie wymaga nieraz od nich głębszej i szerszej znajomości prawa kanonicznego. Oto kazus zbudowany na podstawie pewnego duszpasterskiego przypadku. Jego prześledzenie może pomóc duszpasterzom w takich lub podobnych sytuacjach poprzez wskazanie lub przypomnienie zasad i norm postępowania obowiązujących w Kościele, a przez to do owocnego wykonywania duszpasterskiej posługi dla chwały Bożej i zbawienia ludzi.

Brak wiedzy o małżeństwie a stwierdzenie jego nieważności

Zgodnie z prawem kanonicznym do zaistnienia zgody małżeńskiej konieczne jest, aby strony miały przynajmniej „minimalną wiedzę o małżeństwie”. Minimalną, czyli taką, która wyszczególnia dwa zasadnicze aspekty małżeństwa, to znaczy, że jest to związek jednego mężczyzny z jedną kobietą oparty na trwałości oraz ukierunkowany na zrodzenie potomstwa przez seksualne współdziałanie. Prawodawca kanoniczny zakłada, że po osiągnięciu dojrzałości, taką wiedzę się domniemywa.

Modlitwa papieża Franciszka o wsparcie św. Józefa

Papież Franciszek bardzo ceni wstawiennictwo świętego Józefa. Temu wielkiemu świętemu Kościoła poświęcił cały cykl katechez, proponując wiernym różne modlitwy. Oto papieska modlitwa do świętego Józefa z prośbą o wsparcie.

Co ma zrobić proboszcz, gdy ktoś ściągnie krzyż?

Krzyż jest symbolem chrześcijaństwa. Dla wierzących jest to także znak Bożej obecności w ich życiu indywidualnym i w życiu wspólnoty, do której należą. Prawo w Polsce chroni, poprzez przepisy dotyczące wolności religijnej, obecność krzyża w miejscach publicznych, także w szkole. Warto znać te regulacje prawne i argumenty za nimi stojące.

Co zrobić, gdy o wyroku sądowym dowiadujemy się dopiero od komornika?

Co zrobić, gdy pewnego dnia przeglądając konto bankowe, zauważamy zajęcie jakiejś sumy przez komornika lub też komornik osobiście przyjdzie do naszego miejsca zamieszkania, wypytując, co jest naszą własnością i dokonując jej zajęcia. A my nie mamy zielonego pojęcia, że ciążył na nas jakiś obowiązek zapłaty, a już tym bardziej, że jakiś sąd wydał wobec nas nakaz zapłaty. Co zrobić w takiej sytuacji? Czy jest jeszcze szansa na obronę, jeżeli nakaz był nieuzasadniony?

Kłopoty ze spadkobraniem po obywatelach polskich zmarłych za granicą

Wielu parafian mieszka i pracuje poza Polską. W przypadku śmierci tych osób poza granicami kraju istnieje niebezpieczeństwo, że prawo, które znajdzie zastosowanie w postępowaniu spadkowym, nie będzie prawem polskim, a sprawa toczyć się będzie przed sądem innego państwa. Aby temu zapobiec, trzeba podjąć stosowne kroki, np. sporządzić testament z wyborem prawa. Artykuł ukazuje to zagadnienie od strony praktycznej. Bez wątpienia temat powinien zainteresować księży. Elementem posługi duszpasterskiej jest przecież także informowanie wiernych o różnego rodzaju niebezpieczeństwach dla rodzin, w tym niebezpieczeństwach prawnych.

Czy zakładać monitoring w kancelarii parafialnej?

Monitoring wydaje się dobrym rozwiązaniem dla parafii jako sposób na skuteczne zapewnienie bezpieczeństwa osobom i mieniu. Jednakże przed jego założeniem proboszcz powinien pewne kwestie uważnie przemyśleć i być świadomym wymagań, a nawet niebezpieczeństw kanonicznych i prawnych, które nieść ze sobą mogą nadużycia związane z używaniem monitoringu. Wynikiem tej refleksji powinna być także decyzja o tym, aby w niektórych miejscach, np. w kancelarii parafialnej, monitoringu nie umieszczać.

Dyrektywa unijna OMNIBUS. Przepisy obowiązują od 1 stycznia 2023 roku. Co to oznacza?

Od 1 stycznia 2023 nastąpiła ogromna zmiana w przepisach handlowych. Zgodnie z unijną dyrektywą Omnibus, sklepy od Nowego Roku mają obowiązek informowania o najniższej cenie produktu na przestrzeni ostatnich 30 dni. Ma to szczególne znaczenie dla ukrócenia nieuczciwych promocji stosowanych w handlu.

Możliwość powierzenia wiernym świeckim odpowiednich czynności – funkcji – zadań w duszpasterskim posługiwaniu

Nowy rok kościelny i duszpasterski przeżywamy pod hasłem Wierzę w Kościół Chrystusowy. Jest to bardzo istotne zawołanie, bezpośrednio wskazuje bowiem na wspólnotę osób, dla których źródłem realnych łask i duchowej mocy jest sam Jezus Chrystus Zbawiciel. Jest to ważne stwierdzenie, dzisiaj bowiem na forach społecznościowych i w medialnym przekazie preferuje się tezy o słabości Kościoła, Jego nieprzystosowaniu do współczesnych oczekiwań ludzi, jak również chce się przekonać uczestników, słuchaczy i czytelników do przyjęcia tez o Jego słabościach i niedoskonałościach. Na pierwsze miejsce w takiej skali i prezentacji kładzie się grzechy, słabości i wszelkie nadużycia duchownych, które mają niejako potwierdzić i zarazem tworzyć negatywny obraz Kościoła.

Konsekwencje prawne braku formy kanonicznej zawarcia małżeństwa

Odnośnie do formy zawarcia małżeństwa należy zauważyć, że jest to szczególny tytuł. O ile bowiem inne tytuły nieważności małżeństwa dotyczą ewentualnych braków występujących po stronie narzeczonych, czy to w postaci przeszkody zrywającej czy defektu zgody i zasadniczo wynikają z niezachowania prawa Bożego, o tyle forma zawarcia małżeństwa jest przepisem czysto kościelnym i jej normy odnoszą się przede wszystkim do świadka kwalifikowanego, którym jest z reguły osoba duchowna. Stąd niezmiernie ważną kwestią jest, aby zasady dotyczące formy małżeńskiej były znane i zachowywane przede wszystkim przez tych, którzy w imieniu Kościoła występują jako świadkowie urzędowi.

O sztuce przygotowania do liturgii

W przepowiadaniu liturgicznym zdaje się bardzo często słychać z ust duszpasterzy słowa, które są owocem lektury dokumentów Soboru Watykańskiego II, że Eucharystia jest źródłem i szczytem chrześcijańskiego życia (Konstytucja o liturgii świętej, art. 10, Konstytucja dogmatyczna o Kościele, art. 11). Oczywiście trudno się z tym stwierdzeniem nie zgodzić. Bo siły do podejmowania wszelkich prac apostolskich wierni czerpią z liturgii. Tak samo jak cała ich działalność osiąga swój punkt kulminacyjny w modlitwie liturgicznej. Dlatego nie można w tym względzie zmienić narracji – wręcz przeciwnie, należy nadal wychowywać ludzi do regularnego uczestnictwa w liturgii, która pobudza ich serca do życia w zjednoczeniu z Bogiem i szacunku do drugiego człowieka.

Raport: w 75% badanych krajów nasiliło się prześladowanie chrześcijan. To najbardziej nękana grupa społeczna na świecie

W 75% badanych państw świata w ostatnich latach nasiliły się nękania lub prześladowania chrześcijan, w Afryce ich sytuacja pogorszyła się we wszystkich analizowanych krajach – to niektóre ustalenia raportu Papieskiego Stowarzyszenia Pomoc Kościołowi w Potrzebie (PKWP).