Prawo kanoniczne

Konwalidacja małżeństwa kanonicznego w praktyce duszpasterskiej

W realiach duszpasterskich nie brakuje historii małżeństw, które – choć zbudowane na prawdziwej, trwałej zgodzie i wzajemnym oddaniu – z punktu widzenia prawa kościelnego pozostają… nieważne. Powody bywają różne: ślub tylko cywilny, brak dyspensy, zapomniana przeszkoda z przeszłości, błąd proceduralny. Często wychodzi to na jaw po latach wspólnego życia, przy okazji chrztu dziecka, spowiedzi czy zwykłej rozmowy w kancelarii parafialnej. Dla wielu wierzących to moment zaskoczenia, niekiedy wstydu, czasem frustracji: „Przecież my naprawdę jesteśmy rodziną – co teraz?”. Prawo kanoniczne przewiduje w takich sytuacjach konkretne narzędzia naprawcze.

Wpływ rozwodu cywilnego na proces o stwierdzenie nieważności małżeństwa kościelnego

Współcześnie coraz więcej małżeństw kończy się rozwodem – statystyki GUS wskazują, że co trzecie małżeństwo w Polsce ulega rozwiązaniu przez rozwód. Dla wielu wiernych oznacza to konieczność zmierzenia się nie tylko z prawnymi i emocjonalnymi skutkami rozstania, ale także z pytaniami natury religijnej. Osoby wierzące, które zawarły ślub kościelny i następnie rozwiodły się cywilnie, często poszukują tzw. „unieważnienia”. Choć potocznie mówi się o „rozwodzie kościelnym”, należy podkreślić, że w prawie kanonicznym nie istnieje pojęcie rozwodu – małżeństwo sakramentalne zawarte ważnie i dopełnione (ratum et consummatum) jest z natury nierozwiązywalne. Kościół katolicki dopuszcza natomiast stwierdzenie nieważności małżeństwa (nullitatis matrimonii declaratio), czyli proces mający na celu ustalenie, czy dane małżeństwo było od początku nieważne z powodu istotnej wady (np. braku zdolności lub woli).

Separacja jako alternatywa dla rozwodu? Perspektywa duszpasterska z punktu widzenia prawa polskiego

Ocena moralna rozwodu z punktu widzenia Kościoła jest negatywna. Jest to bowiem poważne wykroczenie przeciw prawu naturalnemu. Jednakże KKK w nr 2382 naucza, że „Jeśli rozwód cywilny pozostaje jedynym możliwym sposobem zabezpieczenia pewnych słusznych praw, opieki nad dziećmi czy obrony majątku, może być tolerowany, nie stanowiąc przewinienia moralnego”. Z kolei porządek prawny w Polsce – choć uznaje zasadę trwałości małżeństwa i ochrony rodziny oraz, co do zasady, negatywnie ocenia rozwód – dopuszcza możliwość rozwodu jako środka niezbędnego do likwidacji szkodliwych społecznie, martwych, formalnie tylko istniejących związków małżeńskich.

Przyjmowanie sakramentów świętych przez osoby z niepełnosprawnością intelektualną

Każdy człowiek, niezależnie od stanu zdrowia fizycznego, intelektualnego czy psychicznego, jest stworzony na obraz i podobieństwo Boga (Rdz 1, 26-27), a przez chrzest staje się pełnoprawnym członkiem wspólnoty Kościoła (KKK 1213). Dla osób z niepełnosprawnościami – umysłowymi czy fizycznymi, jak również dla osób cierpiących na zaburzenia i choroby psychiczne, sakramenty są szczególnym znakiem Bożej miłości oraz troski, które przypominają, że wszyscy ludzie są ważni w oczach Stwórcy.

Udział wiernych świeckich w przygotowaniu do przyjmowania sakramentów w parafii

Przygotowanie do sakramentów jest ściśle związane z owocnym uczestniczeniem w sakramentach. W Kodeksie Prawa Kanonicznego czytamy, że „duszpasterze oraz inni wierni w ramach własnej funkcji kościelnej, mają obowiązek troszczyć się, aby ci, którzy proszą o sakramenty, byli do ich przyjęcia przygotowani przez odpowiednią ewangelizację i katechizację, z uwzględnieniem norm wydanych przez kompetentną władzę” (kan. 843 § 2 KPK). Wynika z tego, że przygotowanie do sakramentów nie jest tylko obowiązkiem duchownych, ale też świeckich. Oczywiście przygotowanie do sakramentów w pierwszym rzędzie spoczywa na duszpasterzach, tj. na biskupie, proboszczu i współpracujących z nim kapłanach, którzy są odpowiedzialni za wykonywanie zadania uświęcania, ale prawodawca zaznacza, że jest również obowiązkiem wiernych świeckich, zwłaszcza rodziców wychowujących po katolicku swoje dzieci (kan. 835 §4 KPK). Zanim przeanalizujemy udział świeckich w przygotowaniu do poszczególnych sakramentów, opiszemy zadania proboszcza oraz cel przygotowania.

Nota „Gestis verbisque” o nieważnych sakramentach

Z czynami i słowami związane jest działanie Boga… – tak mniej więcej rozpoczyna się jeden z ostatnich dokumentów opublikowany przez Dykasterię Nauki Wiary. Wskazuje on na konieczność zachowania przepisów liturgicznych dla ważnego sprawowaniu sakramentów. Nigdy bowiem nie było to tajemnicą w Kościele, że czyny i słowa w szafowaniu tymi świętymi znakami łaski Bożej mają istotne znaczenie…

Czy członkami rady ekonomicznej mogą być wierni spoza parafii?

Niniejszy artykuł odpowie na istotne pytanie, które pojawia się w praktyce działalności parafii, mianowicie, czy członkami rady ekonomicznej mogą być wierni spoza parafii? Pytanie to jest bardzo ważne zwłaszcza dzisiaj w czasie większej migracji ludzi i zauważalnego, mniejszego związku z parafią niż kiedyś oraz potrzebą znalezienia prawdziwych fachowców.

Dlaczego rodzice muszą zapewnić religijne wychowanie swoich dzieci?

W soborowej deklaracji o wychowaniu chrześcijańskim Gravissimum educationis zostało zaznaczone, że rodzice, ponieważ dali życie swoim dzieciom, „w najwyższym stopniu zobowiązani są do wychowania potomstwa i dlatego należy ich uważać za pierwszych i najlepszych wychowawców” (DWCH 3). Trudno szukać osób, które w realizacji zasadniczego powołania rodziców mogłyby ich zastąpić. Dlatego Kościół w sposób systemowy troszczy się, aby prawa i obowiązki rodziców katolickich mogły być należycie realizowane. Zabezpieczeniem w tym względzie są nie tylko wskazania natury teologicznej, czy normy prawa kanonicznego, ale także deklaracje składane przez zainteresowanych przy okazji celebracji sakramentów świętych. Te ostatnie są przecież inspiracją dla rodziców i opiekunów, aby w sposób komplementarny dbali później o chrześcijańskie wychowanie młodego pokolenia.

Intencje mszalne w świetle Dekretu Secundum probatum z 2025 r.

Eucharystia stanowi pełnię życia sakramentalnego jako źródło i zarazem szczyt całego życia chrześcijańskiego (KKK 1324), a msza święta jest centralnym elementem życia liturgicznego Kościoła. Z mszami świętymi związana jest praktyka składania ofiar za ich odprawienie w określonej intencji. Praktyka ta ma swoje korzenie w wielowiekowej tradycji, która łączy duchową troskę wiernych z materialnym wsparciem Kościoła i kapłanów.