Prawo kanoniczne

Uzależnienia behawioralne a zgoda małżeńska – czy i kiedy mogą powodować nieważność? (cz. I)

Uzależnienia od hazardu, pornografii czy pracy nie są odrębnymi tytułami prawnymi do stwierdzenia nieważności małżeństwa, ale mogą leżeć u podłoża wad zgody małżeńskiej. Gdy nałóg osiąga chorobliwą intensywność (gravis), istniał przed ślubem (antecedens), ma charakter trwały (permanens) i uniemożliwia realizację podstawowych obowiązków małżeńskich (nexus causalis) – może prowadzić do uznania małżeństwa za nieważne. Artykuł wskazuje ramy kanoniczne i praktyczne kryteria, które pomogą duszpasterzom ocenić, kiedy zachowania nałogowe faktycznie przekładają się na brak ważnej zgody małżeńskiej.

Najczęstsze błędy formalne przy sporządzaniu i dokumentowaniu skargi powodowej – praktyczny poradnik dla parafii

Skarga powodowa to formalne pismo procesowe rozpoczynające kościelny proces o stwierdzenie nieważności małżeństwa. Procedura ta, choć często postrzegana jako analogia do rozwodu cywilnego, rządzi się odmiennymi zasadami i wymaga spełnienia szczegółowych wymogów prawa kanonicznego.

Konwalidacja małżeństwa kanonicznego w praktyce duszpasterskiej

W realiach duszpasterskich nie brakuje historii małżeństw, które – choć zbudowane na prawdziwej, trwałej zgodzie i wzajemnym oddaniu – z punktu widzenia prawa kościelnego pozostają… nieważne. Powody bywają różne: ślub tylko cywilny, brak dyspensy, zapomniana przeszkoda z przeszłości, błąd proceduralny. Często wychodzi to na jaw po latach wspólnego życia, przy okazji chrztu dziecka, spowiedzi czy zwykłej rozmowy w kancelarii parafialnej. Dla wielu wierzących to moment zaskoczenia, niekiedy wstydu, czasem frustracji: „Przecież my naprawdę jesteśmy rodziną – co teraz?”. Prawo kanoniczne przewiduje w takich sytuacjach konkretne narzędzia naprawcze.

Prawno-liturgiczne uwagi odnośnie do obrzędów chrztu dzieci

Z pewnością bardzo dobrze znamy takie oto stwierdzenie: „Dziecku się nie odmawia”. Związane jest ono zwykle z sytuacją, gdy ktoś z rodziny, przyjaciół lub znajomych poprosi kogoś z nas, abyśmy zgodzili się zostać chrzestnym ich pociechy. Oczywiście podjęcie się tego zadania to niewątpliwie wielka nobilitacja i zaszczyt. Bo chrzestny dla dziecka – obok rodziców lub prawnych opiekunów – to ktoś wyjątkowy. Jednak, czy możliwość bycia chrzestnym jest prawem każdego wiernego, czy raczej przywilejem? Bo przecież może zdarzyć się, że – choć zostaliśmy poproszeni o to przez rodziców dziecka, któremu zwykle się nie odmawia – to jednak od naszego duszpasterza nie dostaniemy zgody, aby podjąć się zadania chrzestnego…

Przyjmowanie sakramentów świętych przez osoby z niepełnosprawnością intelektualną

Każdy człowiek, niezależnie od stanu zdrowia fizycznego, intelektualnego czy psychicznego, jest stworzony na obraz i podobieństwo Boga (Rdz 1, 26-27), a przez chrzest staje się pełnoprawnym członkiem wspólnoty Kościoła (KKK 1213). Dla osób z niepełnosprawnościami – umysłowymi czy fizycznymi, jak również dla osób cierpiących na zaburzenia i choroby psychiczne, sakramenty są szczególnym znakiem Bożej miłości oraz troski, które przypominają, że wszyscy ludzie są ważni w oczach Stwórcy.

Udział wiernych świeckich w przygotowaniu do przyjmowania sakramentów w parafii

Przygotowanie do sakramentów jest ściśle związane z owocnym uczestniczeniem w sakramentach. W Kodeksie Prawa Kanonicznego czytamy, że „duszpasterze oraz inni wierni w ramach własnej funkcji kościelnej, mają obowiązek troszczyć się, aby ci, którzy proszą o sakramenty, byli do ich przyjęcia przygotowani przez odpowiednią ewangelizację i katechizację, z uwzględnieniem norm wydanych przez kompetentną władzę” (kan. 843 § 2 KPK). Wynika z tego, że przygotowanie do sakramentów nie jest tylko obowiązkiem duchownych, ale też świeckich. Oczywiście przygotowanie do sakramentów w pierwszym rzędzie spoczywa na duszpasterzach, tj. na biskupie, proboszczu i współpracujących z nim kapłanach, którzy są odpowiedzialni za wykonywanie zadania uświęcania, ale prawodawca zaznacza, że jest również obowiązkiem wiernych świeckich, zwłaszcza rodziców wychowujących po katolicku swoje dzieci (kan. 835 §4 KPK). Zanim przeanalizujemy udział świeckich w przygotowaniu do poszczególnych sakramentów, opiszemy zadania proboszcza oraz cel przygotowania.

Czy członkami rady ekonomicznej mogą być wierni spoza parafii?

Niniejszy artykuł odpowie na istotne pytanie, które pojawia się w praktyce działalności parafii, mianowicie, czy członkami rady ekonomicznej mogą być wierni spoza parafii? Pytanie to jest bardzo ważne zwłaszcza dzisiaj w czasie większej migracji ludzi i zauważalnego, mniejszego związku z parafią niż kiedyś oraz potrzebą znalezienia prawdziwych fachowców.

Dlaczego rodzice muszą zapewnić religijne wychowanie swoich dzieci?

W soborowej deklaracji o wychowaniu chrześcijańskim Gravissimum educationis zostało zaznaczone, że rodzice, ponieważ dali życie swoim dzieciom, „w najwyższym stopniu zobowiązani są do wychowania potomstwa i dlatego należy ich uważać za pierwszych i najlepszych wychowawców” (DWCH 3). Trudno szukać osób, które w realizacji zasadniczego powołania rodziców mogłyby ich zastąpić. Dlatego Kościół w sposób systemowy troszczy się, aby prawa i obowiązki rodziców katolickich mogły być należycie realizowane. Zabezpieczeniem w tym względzie są nie tylko wskazania natury teologicznej, czy normy prawa kanonicznego, ale także deklaracje składane przez zainteresowanych przy okazji celebracji sakramentów świętych. Te ostatnie są przecież inspiracją dla rodziców i opiekunów, aby w sposób komplementarny dbali później o chrześcijańskie wychowanie młodego pokolenia.

Intencje mszalne w świetle Dekretu Secundum probatum z 2025 r.

Eucharystia stanowi pełnię życia sakramentalnego jako źródło i zarazem szczyt całego życia chrześcijańskiego (KKK 1324), a msza święta jest centralnym elementem życia liturgicznego Kościoła. Z mszami świętymi związana jest praktyka składania ofiar za ich odprawienie w określonej intencji. Praktyka ta ma swoje korzenie w wielowiekowej tradycji, która łączy duchową troskę wiernych z materialnym wsparciem Kościoła i kapłanów.