Prawo kanoniczne

Separacja jako alternatywa dla rozwodu? Perspektywa duszpasterska z punktu widzenia prawa polskiego

Ocena moralna rozwodu z punktu widzenia Kościoła jest negatywna. Jest to bowiem poważne wykroczenie przeciw prawu naturalnemu. Jednakże KKK w nr 2382 naucza, że „Jeśli rozwód cywilny pozostaje jedynym możliwym sposobem zabezpieczenia pewnych słusznych praw, opieki nad dziećmi czy obrony majątku, może być tolerowany, nie stanowiąc przewinienia moralnego”. Z kolei porządek prawny w Polsce – choć uznaje zasadę trwałości małżeństwa i ochrony rodziny oraz, co do zasady, negatywnie ocenia rozwód – dopuszcza możliwość rozwodu jako środka niezbędnego do likwidacji szkodliwych społecznie, martwych, formalnie tylko istniejących związków małżeńskich.

Czy brak chęci posiadania dzieci daje podstawy do stwierdzenia nieważności małżeństwa?

Coraz częściej w pracy sądowej spotykamy się z sytuacją, w której małżonkowie – jeszcze przed ślubem lub już po jego zawarciu – deklarują brak chęci posiadania potomstwa. Niekiedy jest to decyzja wspólna, świadoma i trwała; innym razem – wyraz lęku, niepewności lub podporządkowania się oczekiwaniom drugiej strony. Pojawia się wówczas pytanie: czy taka postawa może oznaczać, że małżeństwo zostało zawarte nieważnie?

Podstęp w małżeństwie: kiedy zatajenie prawdy prowadzi do nieważności małżeństwa? (kan. 1098 KPK)

Podstęp w małżeństwie to nie tylko moralny problem, ale także kwestia o poważnych konsekwencjach prawnych. Kan. 1098 Kodeksu Prawa Kanonicznego przewiduje, że jeśli jeden z małżonków został świadomie wprowadzony w błąd co do istotnej cechy drugiej strony, która mogłaby poważnie zakłócić wspólnotę życia małżeńskiego, małżeństwo może zostać uznane za nieważne. Nie chodzi tu jednak o każde zatajenie czy kłamstwo – kluczowe jest wykazanie celowego działania sprawcy, istotności zatajonych informacji oraz ich wpływu na zgodę małżeńską.

Przyjmowanie sakramentów świętych przez osoby z niepełnosprawnością intelektualną

Każdy człowiek, niezależnie od stanu zdrowia fizycznego, intelektualnego czy psychicznego, jest stworzony na obraz i podobieństwo Boga (Rdz 1, 26-27), a przez chrzest staje się pełnoprawnym członkiem wspólnoty Kościoła (KKK 1213). Dla osób z niepełnosprawnościami – umysłowymi czy fizycznymi, jak również dla osób cierpiących na zaburzenia i choroby psychiczne, sakramenty są szczególnym znakiem Bożej miłości oraz troski, które przypominają, że wszyscy ludzie są ważni w oczach Stwórcy.

Udział wiernych świeckich w przygotowaniu do przyjmowania sakramentów w parafii

Przygotowanie do sakramentów jest ściśle związane z owocnym uczestniczeniem w sakramentach. W Kodeksie Prawa Kanonicznego czytamy, że „duszpasterze oraz inni wierni w ramach własnej funkcji kościelnej, mają obowiązek troszczyć się, aby ci, którzy proszą o sakramenty, byli do ich przyjęcia przygotowani przez odpowiednią ewangelizację i katechizację, z uwzględnieniem norm wydanych przez kompetentną władzę” (kan. 843 § 2 KPK). Wynika z tego, że przygotowanie do sakramentów nie jest tylko obowiązkiem duchownych, ale też świeckich. Oczywiście przygotowanie do sakramentów w pierwszym rzędzie spoczywa na duszpasterzach, tj. na biskupie, proboszczu i współpracujących z nim kapłanach, którzy są odpowiedzialni za wykonywanie zadania uświęcania, ale prawodawca zaznacza, że jest również obowiązkiem wiernych świeckich, zwłaszcza rodziców wychowujących po katolicku swoje dzieci (kan. 835 §4 KPK). Zanim przeanalizujemy udział świeckich w przygotowaniu do poszczególnych sakramentów, opiszemy zadania proboszcza oraz cel przygotowania.

Nota „Gestis verbisque” o nieważnych sakramentach

Z czynami i słowami związane jest działanie Boga… – tak mniej więcej rozpoczyna się jeden z ostatnich dokumentów opublikowany przez Dykasterię Nauki Wiary. Wskazuje on na konieczność zachowania przepisów liturgicznych dla ważnego sprawowaniu sakramentów. Nigdy bowiem nie było to tajemnicą w Kościele, że czyny i słowa w szafowaniu tymi świętymi znakami łaski Bożej mają istotne znaczenie…

Dlaczego rodzice muszą zapewnić religijne wychowanie swoich dzieci?

W soborowej deklaracji o wychowaniu chrześcijańskim Gravissimum educationis zostało zaznaczone, że rodzice, ponieważ dali życie swoim dzieciom, „w najwyższym stopniu zobowiązani są do wychowania potomstwa i dlatego należy ich uważać za pierwszych i najlepszych wychowawców” (DWCH 3). Trudno szukać osób, które w realizacji zasadniczego powołania rodziców mogłyby ich zastąpić. Dlatego Kościół w sposób systemowy troszczy się, aby prawa i obowiązki rodziców katolickich mogły być należycie realizowane. Zabezpieczeniem w tym względzie są nie tylko wskazania natury teologicznej, czy normy prawa kanonicznego, ale także deklaracje składane przez zainteresowanych przy okazji celebracji sakramentów świętych. Te ostatnie są przecież inspiracją dla rodziców i opiekunów, aby w sposób komplementarny dbali później o chrześcijańskie wychowanie młodego pokolenia.

Intencje mszalne w świetle Dekretu Secundum probatum z 2025 r.

Eucharystia stanowi pełnię życia sakramentalnego jako źródło i zarazem szczyt całego życia chrześcijańskiego (KKK 1324), a msza święta jest centralnym elementem życia liturgicznego Kościoła. Z mszami świętymi związana jest praktyka składania ofiar za ich odprawienie w określonej intencji. Praktyka ta ma swoje korzenie w wielowiekowej tradycji, która łączy duchową troskę wiernych z materialnym wsparciem Kościoła i kapłanów.

Prochy zmarłego jako pamiątka trzymana w domu?

Zmiany, które obecnie następują w społeczności wiernych obejmują także sferę kultury i religii. Uwidacznia się to w obrzędach pogrzebowych. Wzrasta liczba osób pragnących rozsypywać prochy swoich bliskich. Kościół jako przewodnik pragnie dać odpowiedź na różne dylematy, które się wiążą z taką zmianą zwyczajów funeralnych. W artykule poruszono kwestie rozsypywania prochów ludzkich z punktu widzenia nauczania Kościoła i prawa polskiego.