2021

Dokumentacja pracownicza w parafii

Prowadzenie dokumentacji pracowniczej jest jednym z podstawowych obowiązków pracodawcy powiązanym z zatrudnianiem pracowników. Obejmuje prowadzenie akt osobowych i pozostałej dokumentacji w sprawach związanych ze stosunkiem pracy (zakres wskazany jest przez przepisy), jej odpowiednie zabezpieczenie i przechowywanie przez wynikający z przepisów okres.

Nowy Dekret o Liturgii: Lud Boży bliżej liturgii Kościoła

Kongregacja ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów opublikowała dekret wdrażający motu proprio Papieża Franciszka „Magnum principium” z 2017 r. Dekret „Postquam Summus Pontifex” odnosi się do odpowiednich kompetencji biskupów i konferencji episkopatów w zakresie tłumaczenia tekstów liturgicznych.

Dokumentacja pracownicza w parafii

Prowadzenie dokumentacji pracowniczej jest jednym z podstawowych obowiązków pracodawcy powiązanym z zatrudnianiem pracowników. Obejmuje prowadzenie akt osobowych i pozostałej dokumentacji w sprawach związanych ze stosunkiem pracy (zakres wskazany jest przez przepisy), jej właściwe zabezpieczenie i przechowywanie przez wynikający z przepisów okres.

Droga konieczna – jak ją uzyskać

Odpowiedni dostęp do nieruchomości jest ważny. To sposób konieczny do dysponowania prawem własności – prowadzenia gospodarstwa lub możliwości odpoczynku w swoim domu. Jeżeli nieruchomość nie ma odpowiedniego dostępu do drogi publicznej lub do należących do tej nieruchomości budynków gospodarskich, właściciel może żądać od właścicieli gruntów sąsiednich ustanowienia za wynagrodzeniem potrzebnej służebności drogowej – tzw. drogi koniecznej (art. 145 § 1 Kodeksu cywilnego).

Kazus: katoliczka, muzułmanin i chrzest dziecka (z punktu widzenia prawa polskiego)

Kazus duszpasterski dotyczący chrztu świętego dziecka katoliczki i muzułmanina został przedstawiony i rozwiązany z zastosowaniem prawa kanonicznego w artykule w poprzednim numerze (Nr 21/2021 Zarządzania parafią). Treść tego kazusu była następująca: Julia, matka rocznego Jasia chce ochrzcić dziecko. Ojcem Jasia jest muzułmanin, który sprzeciwia się ochrzczeniu dziecka. Rodzice nie mają ślubu (ani cywilnego, ani religijnego) i żyją w rozłączeniu (matka dziecka w Polsce, a ojciec w Austrii). Rozwiązanie kazusu było następujące: z puntu widzenia prawa kanoniczego Jasia należy jak najszybciej ochrzcić.

Chrzest dziecka – kazus: katoliczka i muzułmanin

Celem artykułu jest przedstawienie i rozwiązanie kazusu duszpasterskiego dotyczącego chrztu  świętego dziecka katoliczki i muzułmanina. Rozwiązanie kazusu będzie dokonane wyłącznie zgodnie z regulacjami prawa kanonicznego, choć można do przedstawionej w kazusie sytuacji zastosować także regulacje prawa polskiego.

Dobre praktyki kancelaryjne w kancelarii parafialnej

W artykule zostaną podane propozycje dobrych praktyk dotyczących tego, jak prowadzić kancelarię. Porady te wypływają z doświadczenia zawodowego i regulacji prawa polskiego. Wydaje się, że mogą być one zastosowane (choć zapewne po pewnych modyfikacjach) do prowadzenia kancelarii parafialnej, która jest nieodłącznym elementem działania parafii, jako jednostki administracyjnej Kościoła.

Dokumentacyjne czynności parafii na potrzeby podatku od spadków i darowizn

Podatnicy podatku od spadków i darowizn powinni udokumentować wydatki, które wpływają na wysokość ich daniny do zapłaty. W tym celu mogą się zwrócić o pomoc również do parafii, której podlega cmentarz z miejscem pochówku zmarłego spadkodawcy i gdzie była świadczona posługa religijna w związku z jego pogrzebem. Niestety, przepisy nie określają jednoznacznie, w jaki sposób parafie mogą czynić zadość wnioskom kierowanym do nich w tym zakresie.

Administracyjne kary pieniężne za naruszenie przez zarządcę parafii przepisów ochrony zabytków

Ustawa z 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami zawiera postanowienia regulujące (Rozdział 10a ustawy) nakładanie przez wojewódzkiego konserwatora zabytków administracyjnych kar pieniężnych za różnego rodzaju naruszenia prawa z zakresu ochrony zabytków (tzw. delikty administracyjne). Kary pieniężne w ochronie zabytków i opiece nad zabytkami są nowym zjawiskiem, gdyż weszły w życie z dniem 1 stycznia 2018 r.

Cyfrowy sztylet, czyli rzecz o hejcie

W dzisiejszych czasach cyberprzemoc stała się zjawiskiem powszechnym. Jest też zjawiskiem niestety rozwijającym się i bardzo groźnym. Jednym z jej objawów jest hejt będący mową nienawiści. Jego ofiarą w szczególny sposób stają się osoby duchowne, często mocno zaangażowane w działalność duszpasterską czy też jasno wyrażające swoje poglądy. Co można zrobić, aby obronić się przed tego typu atakami?

e-Doręczenia coraz bliżej

Coraz większymi krokami zbliża się realizacja usługi rejestrowanego doręczenia elektronicznego w Polsce. Z założenia odbiór pism w postępowaniu sądowym, egzekucyjnym czy administracyjnym ma być możliwy dzięki jednej elektronicznej skrzynce doręczeń. I nie byłoby w tym nic nadzwyczajnego (elektroniczna forma doręczeń w tej czy innej formie funkcjonuje już w wielu postępowaniach, także tych sądowych), gdyby nie to, że ustawa z 18 listopada 2020 r. o doręczeniach elektronicznych, o której będzie w niniejszym artykule, wprowadza tym razem obowiązek posiadania takiej skrzynki i korzystania z tego typu doręczeń dla podmiotów nie tylko publicznych, ale także niepublicznych w postaci np. wpisanych do rejestru przedsiębiorców w KRS fundacji czy stowarzyszeń oraz osób fizycznych wpisanych do CEIDG. Artykuł ma na celu informacyjne przedstawienie jej najważniejszych założeń odpowiednio wcześnie, aby możliwe było odpowiednie przygotowanie się przed wejściem w życie wszystkich jej przepisów.

Jak parafia może się włączyć w program zapobieganiu suszy?

Coraz więcej parafii wdraża zasady ekologii integralnej zgodnie z duchem troski o środowisko naturalne, do której zachęca papież Franciszek. Jednym z elementów jest zachowanie równowagi w obszarze wodnym. Jest to palący problem w naszym kraju, ponieważ Polska jest szczególnie narażona na susze. Brak równowagi w obiegu wody skutkuje również lokalnymi powodziami. Okazuje się, że każdy może zapobiegać tym zjawiskom poprzez włączenie się w poprawę tzw. małej retencji.

Media społecznościowe w parafii

Każdego dnia średnio jeden mieszkaniec Polski w smartfonie przesuwa 87 metrów palcem po ekranie, konsumując 34 GB informacji. W miesiąc nasz mózg dostaje obecnie tyle informacji, ile w ciągu całego życia spotykali nasi dziadkowie i pradziadkowie. Czujemy się przeładowani informacjami, w ich natłoku nie potrafimy odróżnić prawdy od tzw. fake newsa, półprawdy, postprawdy albo po prostu kłamstwa. Jednak nie chcemy być też wykluczeni społecznie i cyfrowo, dlatego sięgamy po różne komunikatory, jedynie pobieżnie oglądając treści o różnej wartości, nawet bez ich czytania. Czujemy przymus bycia na bieżąco, lęk przed wypadnięciem „z obiegu” informacyjnego (to zjawisko FOMO – fear od missing out).

Naruszenie i ochrona dóbr osobistych kapłanów i Kościoła

Dobra osobiste, chronione przez przepisy prawa cywilnego – Kodeks cywilny oraz Kodeks postępowania cywilnego – należy określić jako przymioty przynależne każdemu człowiekowi i bezwzględnie mu przysługujące, mające charakter niezbywalny, co oznacza, że nie można się ich wyrzec ani nie można zostać ich pozbawionym. Pomimo braku legalnej definicji tego rodzaju dóbr czy też zamkniętego ich katalogu przyjmuje się, że należą do nich swoboda sumienia, choć przykładowe wyliczenie zawarte w art. 23 k.c. pozwala uznać, że pod ochroną pozostaje szeroko pojęta wolność religijna; przede wszystkim ten jej wymiar, który polega na prawie do ochrony uczuć religijnych. Uczucia osób wierzących mogą być naruszane w szczególności przez przekroczenie granic wolności wypowiedzi, a także przez wszelki atak na religię czy osobę wierzącą. Za dobro osobiste są uznawane, poza wprost wskazaną swobodą sumienia, również praktykowanie obrzędów religijnych.

Odzież i obuwie robocze, stosowanie bhp wobec zleceniobiorców

Przy wielu pracach fizycznych – chociażby sprzątanie, konserwacja terenu – konieczne jest zapewnienie pracownikom odpowiedniej odzieży roboczej, często również obuwia roboczego. Obowiązek taki obejmuje bowiem wszystkie te prace, przy których odzież własna pracownika mogłaby ulec uszkodzeniu lub znacznemu zabrudzeniu. Wypełnienie tego obowiązku może polegać także na rozliczeniu finansowym użytkowania własnej odzieży i obuwia przez pracownika. Drugą kwestią, jaka zostanie poruszana w artykule, jest zakres stosowania przepisów bhp wobec osób zatrudnionych na podstawie umów cywilnoprawnych, w szczególności w praktyce pracujących na umowach zlecenia. Kwestie te są bardzo często całkowicie pomijane przez zleceniodawców, a to błąd. W wielu przypadkach co najmniej na pewne aspekty bhp należy bowiem także zwrócić uwagę.

Papież Franciszek ustanawia posługę katechety

Posługa katechety posiada dużą wartość powołaniową, która domaga się należytego rozeznania przez Biskupa i podkreślenia przez ryt ustanowienia. Posługa ta jest bowiem stałą służbą na rzecz Kościoła lokalnego, według potrzeb duszpasterskich rozeznanych przez Ordynariusza miejsca, ale wykonywaną na sposób świecki, zgodnie z samą naturą tejże posługi – napisał papież Franciszek w Liście Apostolskim w formie „Motu Proprio” Antiquum ministerium, w którym ustanawia posługę katechety.

"Jako obrońca wiary stał się celem ataków"Nowa biografia Benedykta XVI, autorstwa Petera Seewalda, „Benedykt XVI. Życie.”

Benedykt XVI jest ponadczasowo aktualny. Programem całego jego życia była miłość. Całe życie służył i służy nadal z miłością Bogu, człowiekowi i Kościołowi – mówi w wywiadzie dla Katolickiej Agencji Informacyjnej Peter Seewald, autor wydanej właśnie książki pt. „Benedykt XVI. Życie”.

Badania profilaktyczne i szkolenie bhp w parafii – obowiązujące zasady

Zatrudnienie pracownika jest związane z obowiązkiem sprawdzenia jego stanu zdrowia w kontekście pacy, jaką ma wykonywać, oraz zapewnienia mu co najmniej podstawowej wiedzy pozwalającej na bezpieczne jej wykonywanie. Związane jest to z koniecznością skierowania pracownika na badania profilaktyczne przed dopuszczeniem go do pracy przy zatrudnieniu oraz kierowania na te badania po pewnym czasie lub dłuższej chorobie oraz z zapewnieniem szkolenia bhp – ogólnego i dla części osób również stanowiskowego.

Czy biuro podróży może wymagać potwierdzenia wykonanego szczepienia przeciwko COVID-19?

Zbliżają się wakacje. Wszyscy zastawiamy się jak będą wyglądały w tym roku. W jakim zakresie zostaną zdjęte obowiązujące obostrzenia? Gdzie będzie można wyjechać? Rodzi się pytanie o wyjazdy zagraniczne, o wycieczki organizowane przez biura podróży? Wiemy doskonale, jaka jest sytuacja, dyskusje toczą się nieustannie, padają różne opinie. Jak zatem będzie wyglądała kwestia szczepienia, czy biuro podróży, organizujące wycieczkę, wyjazd, będzie miało prawo domagać się potwierdzenia dokonania szczepienia przeciwko COVID-19?

Cmentarze wyznaniowe – odpowiedzialność proboszcza

Oficjalne dane statystyczne wskazują jednoznacznie, że większość cmentarzy w Polsce przynależy do związków wyznaniowych, z czego najliczniej występują cmentarze katolickie związane z parafią. Zadania proboszcza jako zarządcy parafią posiadającą własny cmentarz obejmują zatem działania związane z administrowaniem także tą nieruchomością. Zdecydowane odróżnienie obszarów aktywności zarządcy cmentarza i obowiązków z nimi związanych pozwoli na uniknięcie odpowiedzialności za naruszenie przepisów powszechnie obowiązujących, zwłaszcza tych dotyczących prawa konkurencji.

Godny pogrzeb dla człowieka poczętego. Duszpasterz wobec śmierci dziecka w łonie matki lub po porodzie bez możliwości chrztu

Śmierć nowego życia jest nadal postrzegane w kategoriach misterium. Świat biologii i medycyny potrafi ten fakt dokładnie opisać, wielu zdobywa się nawet na wyrażenie niesamowitego zadziwienia nad cudem zaistnienia nowej osoby ludzkiej. To, co daje człowiek w połączeniu ze stwórczym działaniem Pana Boga od samego poczęcia, staje się uprawnioną osobą ludzką, a więc kimś, komu od początku swego zaistnienia przysługują jasno określone prawa, zwłaszcza pierwsze z nich, a więc prawo do życia. Nie mamy problemu z takim postrzeganiem poczęcia człowieka przez ustawodawców, którym bliska jest personalistyczna koncepcja człowieka. Tak czyni ustawodawca kościelny, jak również ustawodawca świecki, kiedy nie odmawia uznania godności osoby ludzkiej dziecku poczętemu, które jest człowiekiem i osobą od samego początku swego zaistnienia. Godność jest niezbywalna, nie można jej pozbawić decyzjami sumienia czy też samowolnie jej pozbawić, dlatego jest nienaruszalna. Tak jak człowiekowi od chwili poczęcia przysługuje prawo do życia, ochrony zdrowia, właściwej opieki medycznej, narodzin czy też odpowiedniej formacji w środowisku rodzinnym, tak samo od chwili bolesnego doświadczenia śmiercią osobie zmarłej przysługuje prawo do godnego potraktowania doczesnych szczątków. To prawo realizują rodzice wobec własnych dzieci, jak też dzieci oraz członkowie rodziny wobec swoich najbliższych, a kiedy nie ma osób bliskich, to wskazane organy administracji terenowej z mocy prawa państwowego. Zawsze jednak z uszanowaniem i zachowaniem godnym takiego wydarzenia.

Kazus dotyczący kolizji uprawnień rodziny zmarłej i jej konkubenta odnośnie do miejsca pochówku

Sprawy związane z pochówkiem i wybraniem miejsca na cmentarzu wielu wydają się proste i oczywiste. Rzeczywistość jednak niejednokrotnie zaskakuje. Czasem oczywiste kwestie dotyczące sytuacji, w której 1) osoba zmarła nie wybrała swojego miejsca pochówku oraz 2) jest kilka osób upoważnionych do decydowania o tym miejscu – rodzina i konkubent, przysparzają znacznych problemów, kiedy to bliscy osoby zmarłej nie zgadzają się ze sobą.

Kradzież tożsamości w Internecie

W dzisiejszych czasach, gdy Internet panuje niepodzielnie w każdej dziedzinie życia, trzeba mieć świadomość, jakie zagrożenia mogą grozić jego użytkownikom. Ponad 90% ataków cyberprzestępczych związanych jest z metodą wyłudzenia informacji drogą podszywania się pod inną osobę lub instytucję. Jest to tak zwany phishing. Socjotechniczne sztuczki przestępców mają na celu kradzież lub wykorzystanie tożsamości ofiary (np. przejęcie jej wrażliwych danych osobistych, profilu w mediach społecznościowych lub dokumentów czy też informacji o sposobie i haśle dostępu do bankowości elektronicznej).

Non consumatum – małżeństwo ważnie zawarte, ale niedopełnione

Najbardziej znane laikom stwierdzenie dotyczące procesu kanonicznego małżeńskiego to non consumatum. Nie jest to jednak jeden z tytułów nieważności dotyczący impotencji płciowej, która jest przeszkodą w zawarciu małżeństwa, lecz zgoła odmienne zagadnienie. Non consumatum stosuje się wówczas, gdy małżeństwo zostało zawarte ważnie, ale jest niedopełnione. Wówczas Ojciec Święty może udzielić dyspensy papieskiej super rato od małżeństwa niedopełnionego na zawarcie nowego małżeństwa kościelnego.

Decyzje nadzorcze konserwatora zabytków w odniesieniu do sakralnych zabytków nieruchomych

W poprzednich artykułach cyklu dotyczącego ochrony zabytków w parafii koncentrowaliśmy się m.in. na działaniach, jakie należy podjąć przed przystąpieniem do prac przy zabytku, w szczególności polegających na uzyskaniu odpowiednich zezwoleń konserwatora zabytków. Należy jednak zauważyć, że organ ochrony zabytków ma również szerokie możliwości działania w ramach tzw. nadzoru konserwatorskiego. Chodzi tutaj przede wszystkim o sytuacje, w których wydaje on decyzje o charakterze „interwencyjnym”, mające na celu usunięcie stanu naruszenia przepisów ustawy z 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami.

Immisje dźwiękowe. Spojrzenie prawne na dzwony kościelne

Zwyczajowo w katolickich kościołach dzwony biją pół godziny przed mszą św. i w południe na Anioł Pański czy też incydentalnie, np. w czasie rezurekcji lub procesji, czy też ważnych wydarzeń. Dla większości osób mieszkających w sąsiedztwie świątyni te dźwięki nie są uciążliwe, a wręcz przeciwnie uważane są za coś, co nadaje koloryt ich miejscowości i wyznacza pewien tryb dnia. Niestety, zdarza się, że – szczególnie w przypadku nowo powstałych kościołów na istniejących osiedlach – jego sąsiadom przeszkadzają odgłosy dochodzące z kościołów. Takich przypadków jest coraz więcej. Świadczą o tym orzeczenia sądowe tego dotyczące, których liczba wzrasta.

Kilka przypomnień odnośnie do dokumentacji dotyczącej cmentarza

Regulacje dotyczące cmentarza jako miejsca pochówku znajdują się zarówno w prawie kanonicznym, jak i prawie państwowym. Fakt, że właścicielem lub zarządcą cmentarza jest podmiot kościelny (np. parafia), który zawsze musi stosować prawo kanoniczne, nie wyłącza stosowania prawa polskiego. Oznacza to, że podmiot kościelny musi podporządkować się tym obydwu źródłom norm i realizować je symultanicznie. W artykule przedstawię kilka przypomnień odnośnie do wymagań, jakie prawo polskie i prawo kanoniczne stawia dokumentacji dotyczącej cmentarza.

Dofinansowanie na termomodernizację obiektów zarządzanych przez parafię

Od lat mamy wiele dostępnych źródeł finansowania dla projektów termomodernizacyjnych realizowanych przez parafie. To cała gama programów rządowych, regionalnych, w tym także współfinansowanych ze środków Unii Europejskiej. Każdy z nich ma jednak inne wymagania. Nie wszystkie są finansowane w formie bezzwrotnej jako dotacje. Obecnie jesteśmy także w okresie zakończenia programowania z lat 2014–2020. Jest to o tyle istotne, że tworzone są dopiero dokumenty o charakterze strategicznym dla kolejnych lat finansowania ze środków UE. Nie ma w tym momencie jeszcze nowych harmonogramów naborów czy konkretnych kryteriów wyboru projektów.

List apostolski Patris Corde Ojca Świętego Franciszka Z okazji 150. rocznicy ogłoszenia Świętego Józefa patronem Kościoła Powszechnego

„Patris corde” (Ojcowskim sercem) – taki tytuł nosi list apostolski papieża Franciszka, opublikowany 8 grudnia z okazji 150. rocznicy ogłoszenia św. Józefa patronem Kościoła powszechnego.

Prawo autorskie w praktyce parafialnej

Kościół posiada własne prawo (prawo kanoniczne) i rządzi się nim w swoich sprawach. Jednakże, działając w świecie, musi stosować się także do prawa świeckiego. W niniejszym artykule zostanie poruszony problem prawa autorskiego, czyli prawa odnoszącego się do przejawów różnorodnej działalności twórczej człowieka – różnych dzieł czy utworów w praktyce parafii. Regulacje te dotyczą także twórców oraz praw i obowiązków związanych z wykorzystaniem utworów. W życiu parafii prawo autorskie dotyczy takich kwestii, jak głoszone kazania, gazetka parafialna, ceremonie liturgiczne i inne.

Duchowny lub parafia jako strona w procesie cywilnym

Duchowny, działając czy to jako proboszcz (czyli wykonując urząd kościelny), czy jako osoba fizyczna (czyli prywatnie jako np. Jan Nowak), może znaleźć się w sytuacji, gdy będzie musiał wziąć udział w procesie przed sądem powszechnym (państwowym) nie tylko jako świadek (o czym była mowa w poprzednim artykule z tej serii), ale także jako strona w procesie.

ODZYSKAĆ NADZIEJĘ I SOLIDARNOŚĆ

Orędzie Przewodniczących Episkopatów Unii Europejskiej do Instytucji Europejskich i Państw Członkowskich 

Potajemne nagrywanie rozmów z duchownym

Jak uczy doświadczenie życiowe, niestety, coraz częściej zdarzają się sytuacje, w których rozmowa z księdzem, np. w kancelarii czy też w zakrystii parafialnej, jest nagrywana (chodzi o nagrywanie dźwięku) bez wiedzy i zgody duchownego. W artykule Autor wyjaśnia czym jest takie zachowanie, co duchowny może zrobić, jak się bronić. Artykuł porusza ponadto kwestię nagrywania sakramentu spowiedzi, czy ewentualnego rozpowszechniania nagrania.