2024

Jakie dokumenty są dopuszczalne jako dowody w kanonicznym procesie o nieważność małżeństwa?

Proces o stwierdzenie nieważności małżeństwa to skomplikowana procedura, w której kluczową rolę odgrywają dowody. Jednym z najważniejszych rodzajów dowodów są dokumenty – zarówno publiczne, jak i prywatne. Ich wartość dowodowa może być jednak różna, a decyzja o ich dopuszczeniu w procesie nie jest oczywista. Wraz z rozwojem technologii coraz częściej pojawiają się dokumenty w formie elektronicznej, takie jak wydruki z komunikatorów czy wiadomości e-mail, których autentyczność bywa trudna do zweryfikowania.

Medziugorie: Papieska zgoda „Nihil obstat” – Nota Dykasterii Nauki Wiary

„Nadszedł czas, aby zakończyć długą i złożoną historię wokół zjawisk duchowych z Medziugoria. Jest to historia, w której pojawiały się rozbieżne opinie biskupów, teologów, komisji i analityków.” Tak zaczyna się dokument „Królowa Pokoju”, odnoszący się do doświadczeń duchowych związanych z Medziugorie, podpisany przez kard. Víctora Manuela Fernándeza, prefekta, i ks. Armando Matteo, sekretarza sekcji doktrynalnej Dykasterii Nauki Wiary. 

Ksiądz Jerzy Popiełuszko, patron współczesnej wolności

Biskupi na 40. rocznicę śmierci bł. ks. Jerzego Popiełuszki: Prośmy Boga o dar prawdy i wolności w sercach – List pasterski Episkopatu Polski

Poważny brak rozeznania oceniającego w orzeczeniach Roty Rzymskiej – studium przypadków

Zgodnie z kanonem 1095 §2 Kodeksu Prawa Kanonicznego, ważność małżeństwa opiera się na pełnej zdolności intelektualnej i emocjonalnej do zrozumienia oraz zaakceptowania praw i obowiązków małżeńskich. Zgoda małżeńska, będąca aktem woli, wymaga świadomości, wewnętrznej wolności i zdolności krytycznej oceny. Nie wystarczy teoretyczna wiedza na temat małżeństwa – istotna jest wewnętrzna wolność i dojrzałość psychiczna, która umożliwia podjęcie świadomej decyzji.

Psychologiczne podstawy stwierdzenia nieważności małżeństwa – praktyczne zastosowanie w orzeczeniach sądowych

Kodeks prawa kanonicznego zawiera osiem kanonów 1514–1518 poświęconych biegłemu sądowemu. Dowód z opinii biegłego w kanonicznym procesie małżeńskim nie stanowi całkowicie niezależnego dowodu, lecz występuje w relacji do innych dowodów procesowych, czyli: oświadczenia stron, dowodu z dokumentów i zeznań świadków. W KPK dowód z opinii biegłego sądowego jest wymieniony na czwartym miejscu, z tym, iż jego kolejność umieszczenia nie świadczy o jego ważności. W oparciu o dyspozycję kan. 228 § 2 KPK z 1983 r., biegłych sądowych określa się jako doradców odznaczających się odpowiednią wiedzą roztropnością i uczciwością oraz zdolnością do tego, aby służyć pomocą pasterzom Kościoła. Wprowadzenia zastosowania konsultacji w czasie procesu małżeńskiego domaga się także od sędziego prowadzącego norma kan. 221 § 2. Od biegłych sądowych kan. 1095, n. 1–3 wymaga wyrażenia opinii o niezdolności psychicznej stron procesowych.

Termomodernizacja w parafii

Jeżeli uzyskanie i utrzymanie właściwych temperatur wewnątrz budynku w sezonie grzewczym wiąże się z wysokimi kosztami ogrzewania, a mimo wysokich kosztów system grzewczy nie zapewnia użytkownikom budynku optymalnego komfortu cieplnego warto pomyśleć o termomodernizacji

Zasady obowiązywania ustawy Kamilka w perspektywie parafii – omówienie najważniejszych kwestii

Kwestia ochrony dzieci i młodzieży przed krzywdzeniem i wykorzystywaniem stała się w ostatnich latach przedmiotem intensywnej debaty publicznej oraz działań legislacyjnych w wielu krajach, w tym również w Polsce. Wydarzenia, które wstrząsnęły opinią publiczną, jak chociażby głośna sprawa małego Kamilka z Częstochowy, stały się katalizatorem zmian w prawie mających na celu wzmocnienie systemu ochrony najmłodszych.

Błędne rozumienie chrześcijańskiej religijności

Druga część dokumentu O właściwym rozumieniu chrześcijańskiej religijności, opublikowanego 1 czerwca 2024 roku przez Komisję Nauki Wiary Konferencji Episkopatu Polski, poświęcona została błędom w przeżywaniu religijności. Poszukiwanie Boga – choć intensywnie obecne przecież w różnorodnych wierzeniach i aktach religijnych – to jednak, na skutek grzechu pierworodnego, naznaczone jest licznymi błędami. Aby ich było jak najmniej, konieczne jest to, co postulował prorok Jeremiasz, gdy przywoływał słowa samego Boga: Będziecie Mnie szukać i znajdziecie Mnie, albowiem będziecie Mnie szukać z całego serca (Jr 29, 13).

Instrumentum laboris na Drugą Sesję XVI Zwyczajnego Zgromadzenia Ogólnego Synodu Biskupów

W Biurze Prasowym Stolicy Apostolskiej we wtorek 9 lipca zaprezentowano dokument roboczy na Drugą Sesję XVI Zwyczajnego Zgromadzenia Ogólnego Synodu Biskupów „Ku Kościołowi synodalnemu: komunia, uczestnictwo, misja”. Zgromadzenie synodalne odbędzie się od 2 do 27 października 2024 roku w Rzymie.

Analiza symulacji zgody małżeńskiej w orzeczeniach Roty Rzymskiej – studium przypadków

Symulacja zgody małżeńskiej stanowi jedno z kluczowych zagadnień w kanonicznym prawie małżeńskim, będącym podstawą stwierdzenia nieważności małżeństwa. Praktyka ta polega na świadomym wykluczeniu przez jedną lub obie strony istotnych elementów małżeństwa, takich jak jedność, nierozerwalność, dobro sakramentu (bonum sacramenti), dobro wiary (bonum fidei) czy dobro potomstwa (bonum prolis). Celem niniejszego opracowania jest nie tylko zrozumienie mechanizmów symulacji zgody małżeńskiej, ale także ukazanie, jak różnorodne mogą być przyczyny i okoliczności prowadzące do wykluczenia istotnych przymiotów małżeństwa. Analiza ta ma również na celu podkreślenie roli dowodów i świadectw w procesach kanonicznych oraz ich wpływu na ostateczne rozstrzygnięcia sądowe.

O właściwym rozumieniu chrześcijańskiej religijności. Komentarz do dokumentu Komisji Nauki Wiary KEP

Św. Jakub w swoim liście napisał: Religijność czysta i bez skazy wobec Boga i Ojca wyraża się w opiece nad sierotami i wdowami w ich utrapieniach i w zachowaniu siebie samego nieskalanym od wpływów świata (Jk 1, 27). Jak właściwie rozumieć religijność i jaka jest jej relacja do codziennego życia? Na te pytania można znaleźć odpowiedź w najnowszym dokumencie Komisji Nauki Wiary Konferencji Episkopatu Polski O właściwym rozumieniu chrześcijańskiej religijności z czerwca 2024 roku, który współczesnemu człowiekowi pomaga wyjaśnić, na czym tak naprawdę polega religijność chrześcijańska.

Jak wykazać, że duchowny jest proboszczem? Czyli o reprezentacji parafii w postępowaniu administracyjnym

W różnych postępowaniach regulowanych prawem świeckim proboszcz reprezentuje parafię. Prawidłowe wykazanie tej reprezentacji może być skomplikowane, nawet dla profesjonalnych pełnomocników (np. adwokatów). Artykuł przybliża to zagadnienie, wychodząc od dwóch istotnych aktów, jakimi są: utworzenie parafii i mianowanie proboszcza. Są to czynności prawne leżące w wyłącznej kompetencji Kościoła katolickiego. Ich skutki na forum prawa polskiego łączą się ze spełnieniem dodatkowych czynności, np. powiadomieniem przez władze kościelną wojewody o decyzji biskupa dotyczącej utworzenia parafii. Z kolei powiadomienie takie nie jest wymagane do wykazania, że dany duchowny piastuje urząd kościelny proboszcza. Wystarczy dekret biskupa.

Czy automatyczny organista jest dopuszczalny w liturgii?

Liczne portale internetowe – także prowadzące sprzedaż tego typu produktów – proponują automatycznego organistę jako sposób na przezwyciężenie kryzysu związanego ze śpiewem liturgicznym w parafiach. A w dobrze znanym internautom sklepie Google Play można nawet pobrać aplikację do odtwarzania pieśni religijnych w kościołach. O zbawiennym wpływie automatycznego organisty na liturgię – jak to określił jeden z duchownych – mogłem przekonać się na własne oczy… a bardziej uszy, gdy w jednej parafii podczas nabożeństwa eucharystycznego miejscowy proboszcz pilotem odtwarzał odpowiednie pieśni, które w jego ocenie ubogacały modlitwę zgromadzonych tam wiernych.

Działalność charytatywno-opiekuńcza Kościoła i jego jednostek w systemie pomocy społecznej państwa

Wskazując możliwości współpracy parafii z podmiotami samorządowymi w zakresie działalności charytatywno-opiekuńczej, pod uwagę należy wziąć wszystkie jednostki samorządu terytorialnego, tj. gminy, powiaty i województwa. Należy pamiętać, że główna odpowiedzialność za organizację i finansowanie systemu pomocy społecznej spoczywa na państwie ale bezpośrednia realizacja usług socjalnych może być i jest przekazywana w ręce prywatne lub pozarządowe organizacje, w regionach są to bardzo często wspólnoty parafialne. Jak więc skutecznie współpracować z organami samorządowymi będziemy odpowiadać w poniższym i w kolejnych artykułach publikowanych na naszych łamach.

Czy osoba niewierząca może tworzyć liturgię?

Wśród organistów nie brakuje takich muzyków, którzy traktują grę na organach kościelnych tylko jako pracę i źródło utrzymania. Zdarza się, że śpiewy podczas Mszy Świętej wykonuje znamy i utytułowany chór, którego członkowie jedynie okazyjnie pojawiają się w świątyni i tylko w tym celu, aby przy okazji koncertu wpisanego w celebrację liturgiczną zaśpiewać utwory religijne. Podczas pogrzebów znaczniejszych osób aktorzy wątpliwej reputacji zostają czasem poproszeni o to, aby odczytać słowo Boże, a na Mszy Świętej sprawowanej przez biskupa z okazji uroczystości państwowej w pierwszych rzędach zasiadają politycy, którzy nie kryją krytycznego nastawienia do instytucji Kościoła.

Instytucja separacji małżeńskiej w prawie kanonicznym

Niepodważalną zasadą jest to, że pomiędzy ochrzczonymi, małżeństwo ważnie zawarte i dopełnione jest nierozerwalne aż do śmierci jednej ze stron. Małżeństwo jako instytucja trwała, powinno realizować się w codziennym życiu przez zachowanie i pielęgnowanie wspólnoty – małżonkowie mają obowiązek i prawo zachować wspólnotę życia i zamieszkania. Jednak, w sytuacjach wyjątkowych, jeśli zachodzi określona prawem przyczyna, separacja małżonków jest dopuszczona przez prawo kanoniczne (kan. 1151 KPK).

Nieustająca inspiracja. 10 maja rozpocznie się proces beatyfikacyjny Heleny Kmieć

Ona pokazuje swoim życiem to, że młody człowiek pełen pasji, różnego rodzaju naturalnych predyspozycji i przebojowości może odnaleźć swoje miejsce w Kościele – mówi o Helenie Kmieć ks. Paweł Wróbel SDS, postulator procesu beatyfikacyjnego.

Zalecenia pokontrolne KIOD: najczęstsze przypadki część 1

Kościelny Inspektor Ochrony Danych (KIOD) ma upoważnienie do kontrolowania podmiotów kościelnych, w tym parafii, w zakresie przetwarzania przez te podmioty danych osobowych. Działania podejmowane przez KIOD w ramach kontroli obejmują badanie tego, jak parafia (administrator) przetwarza dane osobowe i w ten sposób ustalenie stanu faktycznego oraz porównanie praktyki parafii ze stanem oczekiwanym, czyli tym, co nakazują przepisy prawa. Opisane działania KIOD zmierzają do podniesienia świadomości dotyczącej ochrony danych u proboszczów jako osób odpowiedzialnych za parafie i efektywności działań administratora. A wszytko to ma służyć lepszej realizacji ochrony człowieka i promocji jego godności.

Konflikty przy ustalaniu ilości godzin katechetów

Kazus: Nauczycielka katechetka i ksiądz uczą w szkole religii, oboje posiadają misję kanoniczną od biskupa. Proboszcz parafii (który nie uczy w szkole bo sam zrezygnował) próbuje „narzucać” dyrektorowi szkoły decyzje odnośnie ilości przyznanych godzin religii oraz klas, w których powinien uczyć ksiądz a w których katechetka.

NIP i REGON dla parafii

Identyfikacja podmiotów przez różne numery jest w obecnych czasach rozwiązaniem powszechnie stosowanym. Parafie katolickie powinny mieć dwa z nich: NIP i REGON. W tym artykule przybliżę te dwa numery rejestracji i klasyfikacji.

Dzwony kościelne jako źródło hałasu

Niestety dzwony kościelne coraz częściej postrzegane są jako uciążliwe źródło hałasu. Za przyczynę tego zjawiska uznaje się zmiany, jakie zachodzą w kulturze, przede wszystkim laicyzację społeczeństwa, dla którego dzwony nie mają już sakralnego znaczenia a stają się jedynie uciążliwymi emitorami dźwięku zakłócającymi osobisty komfort. Dlatego skargi na bicie dzwonów są coraz częstsze. Czy emisja hałasu przez dzwony może być niezgodna z prawem? Jakich decyzji administracyjnych można się spodziewać?

Karnoprawna ochrona wolności sumienia i wyznania

Ochrona wolności religijnej i wynikających z tego prawa możliwości uzewnętrzniania swoich przekonań została wprowadzona do różnych gałęzi prawa polskiego. Oprócz uznania katalogu praw człowieka, a tym samym również prawa do wolności sumienia i religii, na państwie ciąży obowiązek rzeczywistej gwarancji, czyli możliwości swobodnego korzystania z tego, co zostało w sposób materialny opisane w aktach prawa międzynarodowego i krajowego. Prawo nie jest bowiem tylko zbiorem teoretycznych norm, ale służy regulacji życia społecznego i relacji pomiędzy poszczególnymi jednostkami. Każda z gałęzi prawa ma inne cele i posługuje się innymi definicjami oraz pojęciami, tworząc nowe swoiste instytucje. Nie inaczej jest w wypadku prawa karnego, którego głównym zadaniem jest nie tyle samo ukaranie sprawcy, ile zapobieganie ponownym naruszeniom przepisów przez tę samą lub inną osobę (prewencja).

Kontrola przetwarzania danych w parafiach: przedstawienie praktyki KIOD dla proboszczów

Kontrola przetwarzania danych osobowych jest jednym z instrumentów, które mają na celu sprawdzenie przestrzegania przez podmioty kościelne prawa kanonicznego regulującego ochronę danych osobowych w Kościele. Wyniki takiej kontroli są, gdy zachodzi taka konieczność, impulsem do przynaglenia do przestrzegania prawa w tym i w innych obszarach działania danego podmiotu. Niniejszy artykuł ma na celu przybliżenie osobom stojącym na czele różnych kościelnych podmiotów, głównie proboszczom, praktycznej strony takiej kontroli dokonanej przez Kościelnego Inspektora Ochrony Danych. Zaznajomienie się przez ten tekst z tą tematyką jest ważne, albowiem nie ma szczegółowych kościelnych przepisów bezpośrednio regulujących przedmiotowe kontrole.

Czy religia w szkole ma przyszłość – rozważania

Nie brakuje w ostatnim czasie przekazów medialnych, z których wynika, że lekcje religii w Polskiej szkole należy odłożyć do lamusa. Takie zapewnienia padają z ust przede wszystkim polityków, dlatego mogą wzbudzać niepokoje. Czy jednak takie oczekiwania są właściwe? Czy można obecnie zgodzić się na szkołę, w której nie będzie się uczyło religii? Bez względu na argumenty przeciwników lekcji religii w szkole, należy pamiętać, że ona jako taka stanowi ważną cząstkę życia społecznego i posiada dosyć solidne umocowanie prawne.

Nie wolno chrzcić „w imię Stwórcy”. Ważna nota o „kreatywnych” sakramentach

Dykasteria Nauki Wiary w nocie „Gestis verbisque” potwierdza, że słowa i elementy ustanowione w zasadniczym obrzędzie każdego sakramentu nie mogą być zmieniane, ponieważ wtedy sakrament nie zaistnieje.

Spis inwentarza parafii i nie tylko – praktyczne uwagi dla Księży Proboszczów

Sytuacją, w której dokonywany jest spis inwentarza, czyli spis – ogólnie mówiąc – mienia lub majątku parafii może być nie tylko przejmowanie parafii przez nowego proboszcza. Inne możliwe sytuacje to przykładowo, przeprowadzka na nową plebanię, włamanie i kradzież mienia, czy też zdarzenia losowe, które dotknęły plebanię lub kościół takie jak powódź czy pożar. W założeniu każda diecezja ma wypracowane i wdrożone swoje procedury dokonywania spisu inwentarza parafialnego. W artykule przedstawiona zostanie uproszczona i dostosowana do potrzeb parafii aplikacją pewnych powszechnie obowiązujących zasad i metod dokonywania inwentaryzacji mienia w drodze spisu.

Komunikat Dykasterii Nauki Wiary: reakcje na „Fiducia supplicans”

Publikujemy polskie tłumaczenie komunikatu prasowego podpisanego przez kard. Victora Manuela Fernándeza, prefekta Dykasterii Nauki Wiary, oraz ks. prałata Armando Matteo, sekretarza sekcji doktrynalnej. Dokument wyjaśnia, że doktryna o małżeństwie nie zmienia się, w gestii biskupów leży rozeznanie zastosowania tego, co zawarte w deklaracji, w zależności od kontekstu, a błogosławieństwa duszpasterskie nie są porównywalne z błogosławieństwami liturgicznymi i rytualnymi.

Prochy zmarłego jako pamiątka trzymana w domu?

Zmiany, które obecnie następują w społeczności wiernych obejmują także sferę kultury i religii. Uwidacznia się to w obrzędach pogrzebowych. Wzrasta liczba osób pragnących rozsypywać prochy swoich bliskich. Kościół jako przewodnik pragnie dać odpowiedź na różne dylematy, które się wiążą z taką zmianą zwyczajów funeralnych. W artykule poruszono kwestie rozsypywania prochów ludzkich z punktu widzenia nauczania Kościoła i prawa polskiego.

Czy niechęć do posiada potomstwa to wystraczający powód do stwierdzenie nieważności małżeństwa? – problematyka w świetle orzecznictwa Roty Rzymskiej

Małżeństwo jest skierowane ku zrodzeniu i wychowaniu potomstwa jedynie wówczas, gdy nupturienci – w momencie zawierania go – zamierzają przekazać prawo do aktów zdolnych z siebie do zrodzenia potomstwa. Gdyby jednak w momencie wyrażania zgody małżeńskiej któraś ze stron wykluczyła bonum prolis wówczas, w myśl kan. 1101 § 2 skutkuje to nieważnością tego związku. Wykluczenie to obejmuje określone działania – podejmowane w momencie zawierania małżeństwa – godzące w ów porządek naturalny. Niniejszy artykuł stanowi analizę orzecznictwa Roty Rzymskiej dotyczącą tego kluczowego elementu małżeństwa z uwzględnieniem waloru prokreacyjnego i skuteczności unieważniającej intencji przeciwnej bonum prolis.

W szkole mamy lekcję religii, nie katechezę!

„W szkole mamy lekcje religii, nie katechezę. Wiele osób o różnym statusie, czasem myli tę rzeczywistości. Media zwłaszcza nieprzychylne religii w szkole, również mieszają pojęcia” – zauważa Konsultor Komisji Wychowania Katolickiego KEP.

Anonimizacja dokumentów zawierających dane osobowe: zakres i technika

Co to jest anonimizacja dokumentów? Czy w parafii proboszcz może spotkać się z takim potrzebą? Problematyczna sytuacja, z którą mogą zetknąć się proboszczowie, to przypadek, kiedy parafia będzie musiała udostępnić pewne dokumenty zawierające dane osobowe lub inne informacje, których ujawnienie może być zakazane przez prawo lub niewłaściwe z punktu widzenia moralnego. W artykule przedstawiony zostanie zakres czynności związanych z anonimizacją i pewne techniki jej wykonania.