Nr 27 kwiecień 2022

Archiwum parafialne: kilka praktycznych uwag

Prowadzenie archiwum parafialnego jest bardzo ważnym elementem pracy kancelarii parafialnej. Archiwum jest instytucją nieodzowną w naszej cywilizacji, w której uważamy, że historia est magistra vitae. Takie też podejście do dokumentów ma Kościół katolicki. Dlatego prawo kanoniczne nakłada na parafię obowiązek posiadania archiwum i określa ogólnie to, co powinno się w nim znaleźć. W kan. 535 § 4 Kodeksu Prawa Kanonicznego stanowi się, że „Każda parafia winna mieć własny depozyt dokumentów, czyli archiwum, w którym należy przechowywać księgi parafialne, łącznie z listami biskupów oraz innymi dokumentami, których zachowanie jest konieczne lub pożyteczne. Biskup diecezjalny lub jego delegat powinien, z okazji wizytacji lub w innym czasie, przejrzeć je wszystkie, a proboszcz ma czuwać nad tym, by nic z nich nie dostało się do obcych rąk”.

Czy rodzice chrzestni są dziś jeszcze potrzebni?

Coraz częściej duszpasterze spotykają się z rodzicami, którzy pragną ochrzcić swoje dziecko, ale nie mają w swoim otoczeniu nikogo, kto spełniałby kryteria wymagane do pełnienia funkcji rodziców chrzestnych. Smutną konsekwencją tego faktu są dekrety biskupów niektórych włoskich diecezji, na mocy których w tych Kościołach partykularnych zawiesza się wybór i towarzyszenie przy sakramencie chrztu świętego rodziców chrzestnych (a także świadków bierzmowania) – nie tylko wtedy, kiedy nie można ich znaleźć, ale zawsze. Innym powodem tej decyzji podjętej przez niektórych włoskich biskupów jest stwierdzenie, iż w wielu wypadkach obecność rodziców chrzestnych jest sprowadzana do spełnienia formalności, w której aspekt religijny i wymiar wiary nie są w ogóle brane pod uwagę. Sami rodzice chrzestni nierzadko nie rozumieją znaczenia podejmowanego przez siebie zadania, a swoją funkcję postrzegają jako tradycję bardziej społeczną niż religijną. Zdarza się, że za ich wyborem przemawiają względy materialne.

Jak prawidłowo w razie potrzeby zawrzeć umowę przedwstępną?

Umowa przedwstępna ma charakter przygotowawczy. Za jej pomocą jedna ze stron lub obie strony zobowiązują się do zawarcia innej oznaczonej umowy (art. 389 § 1 Kodeksu cywilnego). Na podstawie tej drugiej umowy, docelowej, obie strony będą już zobowiązane do wykonywania ustalonych wzajemnie praw i obowiązków.

Kontakty rodzica z dzieckiem a sprawa praktyk religijnych: kazus z życia wzięty

Coraz więcej rodzin w naszych parafiach nie jest pełnych. Częstymi sytuacjami, z jakimi spotyka się proboszcz, są samotnie wychowujące dzieci matki. Tak więc problemy tych kobiet stają się istotnym elementem pracy duszpasterskiej w parafii. Artykuł ma na celu przekazanie kluczowych wiadomości prawnych dotyczących: a) kontaktów rodzica z dzieckiem i b) prawa rodzica do wychowanie dziecka oraz c) rozwiązanie kazusu poprzez podpowiedź proboszczowi, co ma odpowiedzieć matce dzieci w opisywanej sytuacji.

Modlitwa o pokój zatwierdzona przez Episkopat Polski

Modlitwa o pokój, ułożona na motywach Listu do Efezjan, została zatwierdzona przez polskich biskupów podczas posiedzenia Rady Stałej Konferencji Episkopatu Polski. Jest przeznaczona do odmawiania wspólnotowego lub prywatnego w kościołach, domach zakonnych, wspólnotach i ruchach katolickich oraz w rodzinach. 

Niezdolność do podjęcia istotnych obowiązków małżeńskich

Prawodawca kościelny stwierdza, że małżeństwo mogą zawrzeć wszyscy, którym prawo tego nie zabrania. Zdarza się jednak, że mimo dobrej woli niektóre osoby nie są zdolne do zawarcia małżeństwa. Nie wystarczy bowiem znać naturę małżeństwa, zdawać sobie sprawę z jego praw i obowiązków oraz chcieć zawiązać wspólnotę życia, konieczne jest, aby osoba wyrażająca zgodę małżeńską posiadała takie przymioty psychiczne, które pozwolą wypełnić podjęte zobowiązania. Kanoniczna niezdolność do podjęcia obowiązków małżeńskich zachodzi wówczas, gdy osoba z przyczyn natury psychicznej zobowiązuje się do wypełnienia obowiązków, lecz nie jest w stanie ich wypełnić.

Posługa duszpasterska wobec prawosławnych uchodźców z Ukrainy: aspekty kanoniczne

Sytuacja związana  z wojną na Ukrainie oraz wymuszoną masową ucieczką tamtejszej ludności do Polski jest wielkim wyzwaniem, z którym Kościół katolicki w Polsce już się mierzy i będzie zapewne mierzył w dłuższej perspektywie czasowej. Na terenie wielu polskich parafii pojawili się Ukraińcy, którzy korzystają z gościnności parafii, innych instytucji lub też samych wiernych. W tym artykule zostaną poruszone kanoniczne kwestie związane z możliwością duszpasterskiej posługi kapłanów rzymskokatolickich wobec prawosławnych. Uwaga będzie głównie skupiona na kwestii communicatio in sacris, czyli przyjmowania przez nich sakramentów, oraz innych elementów duszpasterskiej posługi. Rozważania będą prowadzone wyłącznie z perspektywy katolickiej. Trzeba jednak pamiętać, że niektóre Cerkwie (Kościoły prawosławne) zabraniają swoim członkom przystępowania do sakramentów czy korzystania z posług religijnych w Kościele katolickim, a nawet w innych Cerkwiach, grożąc nieraz za to swoim wiernym surowymi kanonicznymi sankcjami.

Uczestnictwo wiernych świeckich w sprawowaniu sakramentów w parafii

W poprzednim artykule analizowaliśmy udział wiernych świeckich w przygotowaniu do sakramentów. Teraz zajmiemy się sprawowaniem sakramentów. Zaczniemy od czynnego uczestnictwa wiernych w sprawowaniu sakramentów, które są czynnością Kościoła, a nie tylko szafarza. Następnie przeanalizujemy posługi, które mogą pełnić świeccy po nowelizacji dokonanej przez papieża Franciszka oraz funkcje liturgiczne. Na zakończenie opiszemy sytuacje, w których świeccy mogą być szafarzami nadzwyczajnymi sakramentów. Zaznaczę na wstępie, że nie będziemy opisywać uczestnictwa w sakramencie małżeństwa i szafarzy tego sakramentu oraz innych sakramentów, których szafarzami w każdej sytuacji jest tylko prezbiter lub biskup.