cmentarze

Obecnie obowiązująca ustawa dotycząca cmentarzy i chowania zmarłych (w tym także cmentarzy wyznaniowych, czyli również katolickich) to akt prawny z 1959 r. Wprawdzie był on wielokrotnie nowelizowany, to jednak nie były to zmiany daleko idące. Obecnie dość powszechnie uważa się, że ta ustawa nie jest dobrym regulatorem, biorąc pod uwagę stosunki społeczne, w tym obyczajowe, panujące w Polsce, stan prawny, stosunki gospodarcze czy warunki i możliwości techniczne. Ustawa ta powstała bowiem w zupełnie innych realiach niż współczesne. Obecnie trwają prace legislacyjne nad zmianą tej ustawy poprzez wprowadzenie zupełnie nowego aktu prawnego – nowej ustawy. Właśnie zakończył się etap konsultacji i opiniowania jej projektu. Wkrótce projekt ten trafi pod obrady Rady Ministrów, a potem do Sejmu. Prace są więc bardzo zaawansowane.

Wiele katolickich parafii ma własne (kościelne czy też parafialne) cmentarze. Działalność tych cmentarzy regulowana jest prawem kanonicznym i jednocześnie prawem polskim. Ta sfera działalności Kościoła należy bowiem do tzw. spraw mieszanych, czyli spraw kościelno-państwowych. Proboszcz będący przedstawicielem parafii umocowanym do działania w jej imieniu zarówno w prawie świeckim, jak i prawie kanonicznym, musi znać normy z jednego i drugiego źródła oraz stosować je jednocześnie.  W tym artykule przybliżone zostaną wymagania prawne (czyli te, które są zawarte w prawie polskim) i procedura administracyjna dotycząca powiększenia cmentarza wyznaniowego, katolickiego, który należy do parafii.

Zagospodarowanie śmieci pozostawionych na cmentarzach stało się sporym problemem. Rosną ceny za wywóz wyznaczane przez  firmy odpadowe, a obowiązkowy recykling jest sporym wyzwaniem. W artykule prezentujemy, jaki jest prawny status odpadów z cmentarzy, do czego zobowiązani są zarządcy jako gospodarujący tymi odpadami oraz jak radzić sobie z wyzwaniami właściwego zagospodarowania i rosnących cen. Dodatkowo podpowiemy, co można zrobić, gdy ktoś nielegalnie podrzuci na cmentarz swoje odpady.

Oficjalne dane statystyczne wskazują jednoznacznie, że większość cmentarzy w Polsce przynależy do związków wyznaniowych, z czego najliczniej występują cmentarze katolickie związane z parafią. Zadania proboszcza jako zarządcy parafią posiadającą własny cmentarz obejmują zatem działania związane z administrowaniem także tą nieruchomością. Zdecydowane odróżnienie obszarów aktywności zarządcy cmentarza i obowiązków z nimi związanych pozwoli na uniknięcie odpowiedzialności za naruszenie przepisów powszechnie obowiązujących, zwłaszcza tych dotyczących prawa konkurencji.

Regulacje dotyczące cmentarza jako miejsca pochówku znajdują się zarówno w prawie kanonicznym, jak i prawie państwowym. Fakt, że właścicielem lub zarządcą cmentarza jest podmiot kościelny (np. parafia), który zawsze musi stosować prawo kanoniczne, nie wyłącza stosowania prawa polskiego. Oznacza to, że podmiot kościelny musi podporządkować się tym obydwu źródłom norm i realizować je symultanicznie.

W artykule przedstawię kilka przypomnień odnośnie do wymagań, jakie prawo polskie i prawo kanoniczne stawia dokumentacji dotyczącej cmentarza.

Z danych Najwyższej Izby Kontroli wynika, że w Polsce funkcjonuje 15,5 tys. cmentarzy, z tego tylko ok. 1880 to cmentarze komunalne, a największą część stanowią cmentarze wyznaniowe, tzw. parafialne. W skali całego kraju, jak widać, wiele parafii ma w swoim zarządzie cmentarz. Problemy pojawiające się przy zarządzie cmentarzem stanowią więc dość istotną część problemów do rozwiązania, przed jakimi staje Proboszcz. Niniejszy artykuł to pierwszy z serii tekstów nieco przewrotnie zatytułowanej „Z życia cmentarza”, w których przedstawione będą interesujące kazusy dotyczące cmentarza i zarządzania nim.

Prawo antymonopolowe (ustawa z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów, Dz. U. z 2019 r. poz. 369 z późn. Zm.) określa fundamentalne zasady konkurencji. W myśl tych zasad podmiot będący zarządcą cmentarza − jako dostawca  usług − jest traktowany jako przedsiębiorca, a tym samym jest zobowiązany unikać  podejmowania praktyk podważających zasady konkurencji, czyli szkodzących interesom innych przedsiębiorców, a także konsumentów.