Monitoring, rozumiany jako utrwalanie obrazu lub podgląd obrazu na żywo, jest narzędziem stosowanym obecnie w wielu parafiach. Na popularność monitoringu składa się kilka czynników, do których należą niskie ceny urządzeń potrzebnych do monitoringu, łatwość ich montażu i obsługi oraz last not least rosnąca potrzeba poczucia bezpieczeństwa, którą (nieraz iluzorycznie) daje monitoring.

Ten artykuł jest trzecim z serii dotyczących nowej Księgi VI Kodeksu prawa kanonicznego (poprzednie opublikowane zostały w nr. 20/2021 i 24/2022). W pierwszym z nich zostały omówione kierunki zmian w kodeksowym prawie karnym, wprowadzone przez papieża Franciszka poprzez konstytucję apostolską Pascite gregem Dei (Paście owczarnię Bożą) z 23 maja 2021 r. (weszła w życie 8 grudnia 2021 r.). W drugim artykule przedstawione zostały ogólne zagadnienia związane z kanonicznymi przestępstwami i karami oraz wymierzaniem sprawiedliwości w Kościele (np. stosowanie kar, zwalnianie z kar, przedawnienie karania). Z kolei w tym (trzecim z serii) tekście zostaną pokazane poszczególne przestępstwa kanoniczne i ustanowione za te przestępstwa kary. Nie będą w nim omówione wszystkie przestępstwa, lecz tylko te, które są nowe lub na nowo sformułowane, oraz te, których przedstawienie wydaje się najistotniejsze z punktu widzenia proboszczów, bo mogą się oni (biorąc pod uwagę doświadczenie życiowe) z nimi spotkać.

Kazus duszpasterski dotyczący chrztu świętego dziecka katoliczki i muzułmanina został przedstawiony i rozwiązany z zastosowaniem prawa kanonicznego w artykule w poprzednim numerze (Nr 21/2021 Zarządzania parafią). Treść tego kazusu była następująca: Julia, matka rocznego Jasia chce ochrzcić dziecko. Ojcem Jasia jest muzułmanin, który sprzeciwia się ochrzczeniu dziecka. Rodzice nie mają ślubu (ani cywilnego, ani religijnego) i żyją w rozłączeniu (matka dziecka w Polsce, a ojciec w Austrii). Rozwiązanie kazusu było następujące: z puntu widzenia prawa kanoniczego Jasia należy jak najszybciej ochrzcić.

Celem artykułu jest przedstawienie i rozwiązanie kazusu duszpasterskiego dotyczącego chrztu  świętego dziecka katoliczki i muzułmanina. Rozwiązanie kazusu będzie dokonane wyłącznie zgodnie z regulacjami prawa kanonicznego, choć można do przedstawionej w kazusie sytuacji zastosować także regulacje prawa polskiego.

Kościół posiada kanoniczne prawo karne (materialne – określające przestępstwa, i procesowe – określające przebieg wymierzania sprawiedliwości). Oznacza to, że Kościół jako instytucja ma narzędzie, aby nakładać kary, sankcje inne dolegliwości na wiernych świeckich i duchownych. Prawo do posiadania prawa karnego jest prawem własnym Kościoła. To oznacza, że nikt (to znaczy żaden podmiot, np. państwo) tego prawa Kościołowi nie nadał. Jest to także prawo wrodzone, czyli prawo należące do natury Kościoła nadanej mu przez Jezusa Chrystusa. Prawo do karania wiernych, tym samym do wymierzania sprawiedliwości, nie stoi wcale w sprzeczności z miłosierdziem, którego znakiem i narzędziem jest sam Kościół. Miłosierdzie i sprawiedliwa kara współistnieją bowiem razem i, nawet więcej, są ze sobą sprzężone. To prawo, jak z resztą wszystkie inne regulacje prawne (kanoniczne) w Kościele, służą realizacji nadprzyrodzonego celu Kościoła, którym jest salus animarum, czyli niesienie wiernym zbawienia wysłużonego Jezusa Chrystusa.

W obecnych czasach nieustannie słyszymy i doświadczamy odchodzenia wiernych od Kościoła. Akty apostazji są coraz częstsze i niejednokrotnie nieuniknione. Jednakże to niejedyny obraz naszej rzeczywistości. Jeżeli są odejścia, są też powroty, które należy pomóc właściwie przeprowadzić. Gdy odstępca będzie chciał wrócić do Kościoła, to zapewne przyjdzie najpierw do spowiedzi. Jak ma zachować się spowiednik? Jaka jest droga powrotu odstępcy? Jakie procedury obowiązują w Kościele? Artykuł ma odpowiedzieć na te pytania.

Doniesienia środków społecznego przekazu dotyczące aktów wandalizmu, czyli niszczenia cudzego mienia, nie były i nie są rzadkością. Jednakże ostatnio dotyczą one kościołów, kaplic, figur świętych czy pomników. To zjawisko budzi szczególny niepokój duchownych. Miejsca, budynki czy przedmioty kultu religijnego dawniej uważane za święte i przez to jakby nietykalne – dziś są niszczone czy uszkadzane. Niezależnie od motywów takiego wandalizmu (choć wiadomo, że zwykle jest to tzw. wandalizm religijny czy ideologiczny), wydaje się wysoce wskazane, aby reagować na takie sytuacje, wykorzystując narzędzia prawne. Niniejszy artykuł ma dać jasną (krok po kroku na przykładzie kazusu) odpowiedź na pytanie, jak postąpić ma proboszcz, gdy wandalizm w postaci   graffiti (najczęściej poprzez napisy lub rysunki farbą na ścianie) dotknie nieruchomości należących do parafii. W artykule uwzględnione zostanie także to, że uszkodzone budynki są zabytkami.

Dekret KEP o wystąpieniach z Kościoła z 2015 r. (dalej: Dekret) to ustawa kościelna obowiązująca we wszystkich diecezjach w Polsce. Jest to akt normatywny, który – jak każde dzieło ludzkie – nie jest doskonały. W ostatnim czasie praktyka uwidoczniła niedostatki i mankamenty tej regulacji. Biskupi diecezjalni mogą w celu bardziej skutecznego stosowania tego Dekretu wydać instrukcje, czyli wyjaśnienia do Dekretu. Mogą oni także stanowić własne dekrety, które jako ustawy diecezjalne będą uszczegóławiać regulacje Dekretu wydanego przez KEP. Niniejszy tekst ma na celu: 1) zwrócenie uwagi na sytuacje problematyczne, z którymi mogą spotkać się duszpasterze, oraz 2) odpowiedzieć na pytania i wątpliwości, które pojawiły się w trakcie stosowania Dekretu przez proboszczów.

Kościół posiada własne prawo (prawo kanoniczne) i rządzi się nim w swoich sprawach. Jednakże, działając w świecie, musi stosować się także do prawa świeckiego. W niniejszym artykule zostanie poruszony problem prawa autorskiego, czyli prawa odnoszącego się do przejawów różnorodnej działalności twórczej człowieka – różnych dzieł czy utworów w praktyce parafii. Regulacje te dotyczą także twórców oraz praw i obowiązków związanych z wykorzystaniem utworów. W życiu parafii prawo autorskie dotyczy takich kwestii, jak głoszone kazania, gazetka parafialna, ceremonie liturgiczne i inne.

W ostatnim czasie wzrosła liczba żądań dotyczących wystąpienia z Kościoła przez apostazję i wydania dokumentów kościelnych (np. świadectw chrztu świętego), w celu jej przeprowadzenia. Odpowiednie działanie księży, to znaczy takie, które będzie zgodne z prawem kanonicznym (np. kodeksem prawa kanonicznego czy dekretami wydanymi przez Konferencję Episkopatu Polski), jest w każdej takiej trudnej i bolesnej sytuacji szczególnie pożądane.