prawo kanoniczne

Małżeństwo z obcokrajowcem oraz małżeństwo zawierające element transgraniczny w perspektywie prawa kanonicznego (część 2)

W obecnych czasach małżeństwa Polaków z obcokrajowcami nie są rzadkością. Bardzo często zawierane są małżeństwa z elementem transgranicznym, to oznacza, że np. któreś z nupturientów lub oboje mieszkają poza granicami Polski, a małżeństwo ma być zawarte w Polsce, czy też narzeczeni mieszkają w Polsce, a ślub ma być zawarty poza naszym krajem itd. Z perspektywy proboszcza takie sytuacje przynoszą konieczność podjęcia dodatkowych czynności w ramach przygotowania do małżeństwa, w tym załatwienia wszystkich formalności wymaganych przez prawo kanoniczne. W artykule zostaną przedstawione najczęściej powtarzające się elementy występujące w takich sytuacjach. W pierwszym z serii dwóch artykułów opisane zostało małżeństwo z obcokrajowcem z perspektywy prawa świeckiego, czyli polskiego. Z kolei w tym tekście będą poruszone przedmiotowe kwestie jedynie w perspektywie prawa kanonicznego.

Czy prawo kanoniczne jest autonomiczne wobec prawa polskiego? Rozważania teoretyczne i praktyczne przykłady

W jakich sytuacjach duchowny może kierować się wyłącznie prawem kanonicznym, a kiedy musi zastosować się do prawa państwowego? Podstawową zasadę dotyczącą autonomii porządków prawnych państwa i Kościoła katolickiego zawierają konstytucyjne zasady dotyczące relacji pomiędzy państwem polskim a związkami wyznaniowymi, w tym także z Kościołem katolickim. Te zasady zawarte są w art. 25 ust. 3 Konstytucji RP, który stanowi, że „Stosunki między państwem a kościołami i innymi związkami wyznaniowymi są kształtowane na zasadach poszanowania ich autonomii oraz wzajemnej niezależności każdego w swoim zakresie, jak również współdziałania dla dobra człowieka i dobra wspólnego”.

Proces o stwierdzenie nieważności małżeństwa. Źródła nieważności małżeństwa. Część 1

W trakcie ceremonii ślubnej kapłan, będąc świadkiem urzędowym składanego przez nupturientów przyrzeczenia małżeńskiego: „(…) ślubuje Ci miłość, wierność i uczciwość małżeńską oraz to, że Cię nie opuszczę aż do śmierci”, uwierzytelnia swoją obecnością powstanie węzła małżeńskiego ukonstytuowanego tym właśnie przymierzem. Zgodnie z kan. 1055 KPK tym samym tworzy się nierozerwalny związek o charakterze prawnym między jednym mężczyzną a jedną kobietą. Ta „jedność w naturach” (una caro) zawierająca w sobie wspólnotę życia i celów, a więc dobro małżonków oraz zrodzenie i wychowanie potomstwa wskazuje na istotne przymioty małżeństwa sakramentalnego, jakimi są jego jedność i nierozerwalność.

Nowa Księga VI Kodeksu Prawa Kanonicznego: poszczególne przestępstwa i kary

Ten artykuł jest trzecim z serii dotyczących nowej Księgi VI Kodeksu prawa kanonicznego (poprzednie opublikowane zostały w nr. 20/2021 i 24/2022). W pierwszym z nich zostały omówione kierunki zmian w kodeksowym prawie karnym, wprowadzone przez papieża Franciszka poprzez konstytucję apostolską Pascite gregem Dei (Paście owczarnię Bożą) z 23 maja 2021 r. (weszła w życie 8 grudnia 2021 r.). W drugim artykule przedstawione zostały ogólne zagadnienia związane z kanonicznymi przestępstwami i karami oraz wymierzaniem sprawiedliwości w Kościele (np. stosowanie kar, zwalnianie z kar, przedawnienie karania). Z kolei w tym (trzecim z serii) tekście zostaną pokazane poszczególne przestępstwa kanoniczne i ustanowione za te przestępstwa kary. Nie będą w nim omówione wszystkie przestępstwa, lecz tylko te, które są nowe lub na nowo sformułowane, oraz te, których przedstawienie wydaje się najistotniejsze z punktu widzenia proboszczów, bo mogą się oni (biorąc pod uwagę doświadczenie życiowe) z nimi spotkać.

Nowa Księga VI Kodeksu Prawa Kanonicznego: wprowadzenie

Kościół posiada kanoniczne prawo karne (materialne – określające przestępstwa, i procesowe – określające przebieg wymierzania sprawiedliwości). Oznacza to, że Kościół jako instytucja ma narzędzie, aby nakładać kary, sankcje inne dolegliwości na wiernych świeckich i duchownych. Prawo do posiadania prawa karnego jest prawem własnym Kościoła. To oznacza, że nikt (to znaczy żaden podmiot, np. państwo) tego prawa Kościołowi nie nadał. Jest to także prawo wrodzone, czyli prawo należące do natury Kościoła nadanej mu przez Jezusa Chrystusa. Prawo do karania wiernych, tym samym do wymierzania sprawiedliwości, nie stoi wcale w sprzeczności z miłosierdziem, którego znakiem i narzędziem jest sam Kościół. Miłosierdzie i sprawiedliwa kara współistnieją bowiem razem i, nawet więcej, są ze sobą sprzężone. To prawo, jak z resztą wszystkie inne regulacje prawne (kanoniczne) w Kościele, służą realizacji nadprzyrodzonego celu Kościoła, którym jest salus animarum, czyli niesienie wiernym zbawienia wysłużonego Jezusa Chrystusa.

Małżeństwo z obcokrajowcem oraz małżeństwo zawierające element transgraniczny w perspektywie prawa kanonicznego (część 2)

W obecnych czasach małżeństwa Polaków z obcokrajowcami nie są rzadkością. Bardzo często zawierane są małżeństwa z elementem transgranicznym, to oznacza, że np. któreś z nupturientów lub oboje mieszkają poza granicami Polski, a małżeństwo ma być zawarte w Polsce, czy też narzeczeni mieszkają w Polsce, a ślub ma być zawarty poza naszym krajem itd. Z perspektywy proboszcza takie sytuacje przynoszą konieczność podjęcia dodatkowych czynności w ramach przygotowania do małżeństwa, w tym załatwienia wszystkich formalności wymaganych przez prawo kanoniczne. W artykule zostaną przedstawione najczęściej powtarzające się elementy występujące w takich sytuacjach. W pierwszym z serii dwóch artykułów opisane zostało małżeństwo z obcokrajowcem z perspektywy prawa świeckiego, czyli polskiego. Z kolei w tym tekście będą poruszone przedmiotowe kwestie jedynie w perspektywie prawa kanonicznego.

Czy prawo kanoniczne jest autonomiczne wobec prawa polskiego? Rozważania teoretyczne i praktyczne przykłady

W jakich sytuacjach duchowny może kierować się wyłącznie prawem kanonicznym, a kiedy musi zastosować się do prawa państwowego? Podstawową zasadę dotyczącą autonomii porządków prawnych państwa i Kościoła katolickiego zawierają konstytucyjne zasady dotyczące relacji pomiędzy państwem polskim a związkami wyznaniowymi, w tym także z Kościołem katolickim. Te zasady zawarte są w art. 25 ust. 3 Konstytucji RP, który stanowi, że „Stosunki między państwem a kościołami i innymi związkami wyznaniowymi są kształtowane na zasadach poszanowania ich autonomii oraz wzajemnej niezależności każdego w swoim zakresie, jak również współdziałania dla dobra człowieka i dobra wspólnego”.

Proces o stwierdzenie nieważności małżeństwa. Źródła nieważności małżeństwa. Część 1

W trakcie ceremonii ślubnej kapłan, będąc świadkiem urzędowym składanego przez nupturientów przyrzeczenia małżeńskiego: „(…) ślubuje Ci miłość, wierność i uczciwość małżeńską oraz to, że Cię nie opuszczę aż do śmierci”, uwierzytelnia swoją obecnością powstanie węzła małżeńskiego ukonstytuowanego tym właśnie przymierzem. Zgodnie z kan. 1055 KPK tym samym tworzy się nierozerwalny związek o charakterze prawnym między jednym mężczyzną a jedną kobietą. Ta „jedność w naturach” (una caro) zawierająca w sobie wspólnotę życia i celów, a więc dobro małżonków oraz zrodzenie i wychowanie potomstwa wskazuje na istotne przymioty małżeństwa sakramentalnego, jakimi są jego jedność i nierozerwalność.