W niemal każdej diecezji istnieje jakaś komisja czy też kurialny referat bądź komórka – którą dalej oznaczać będę jako „komisja diecezjalna” – zajmująca się zabytkami (ruchomościami i nieruchomościami). Zakres obowiązków i kompetencji takiej komisji jest rozmaity. Różne są także tryby pracy takiego podmiotu. Kwestia ta jest o tyle istotna, że to właśnie budynki sakralne, a także różnego rodzaju przedmioty w nich się znajdujące zaliczamy w poczet zabytków i polskiego dziedzictwa narodowego.