Ustawa z 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami zawiera postanowienia regulujące (Rozdział 10a ustawy) nakładanie przez wojewódzkiego konserwatora zabytków administracyjnych kar pieniężnych za różnego rodzaju naruszenia prawa z zakresu ochrony zabytków (tzw. delikty administracyjne). Kary pieniężne w ochronie zabytków i opiece nad zabytkami są nowym zjawiskiem, gdyż weszły w życie z dniem 1 stycznia 2018 r.